BASINÇLI KAPLARDA ÇALIŞMALARDA İSG

ü  Basınçlı kap : İç basıncı 0.5 bardan büyük olan kap ve ekipmanlara denir

ü  Basınç düşürme cihazları

İzin verilen limit aşıldığında devreye girerek basıncı tamamen veya limit içinde kalacak şekilde düşüren cihazlardır. Emniyet valfleri, Patlama diski ,Bel verme çubukları, Kontrollü basınç düşürme sistemleri, gibi

ü  Otomatik sistemler

Ayarlanan limit aşıldığında devreye girerek hata düzeltme imkanlarını faaliyete geçiren, tesisi kısmen veya tamamen kapatan ya da durduran sistemlerdir.

Basınç ve sıcaklık şalterleri, Akışkan seviye swiçleri, Emniyetle ilgili her türlü ölçme kontrol ve düzenleme cihazları.

ü  Kazanları genel olarak

a)Sıcak su kazanları

b) Buhar kazanları

c) Kızgın yağ kazanları

ü  Kazanların görünür yerine imalatçıları tarafından aşağıdakilerin yazılı olduğu birplaka konulacaktır.

·         İmalatçı Firma adı,

·         Kazanın seri numarası,

·         İmal Yılı,

·         En yüksek çalışma basıncı, İ.S.İ.G.Tz.Md:203

ü  İşyerinde kullanılan bütün kazanlar, yangına ve patlamaya karşı dayanıklı ayrı birbölmede veya binada olacak ve kazan dairesinin üstündeki katta, işçi çalışmayacaktır.

ü  Patlayıcı, parlayıcı veya kolay yanıcı maddelerle çalışan işyerlerindeki kazandairelerinin diğer atölyelere açılan pencere ve kapıları bulunmayacaktır.

ü  Kazan dairelerinin tavanı gerektiğinde kazan üzerinde çalışmayı kolaylaştıracakyükseklikte olacak ve kazan daireleri sürekli havalandırılacaktır. Tabii havalandırmanınyeterli olmadığı hallerde uygun aspirasyon tesisatı yapılacaktır.

ü  Kazan dairesi tasarımında

·         Yangın ve patlamalara dayanıklı malzemeler ile mümkünse çelik konstrüksiyon yapı tarzının seçilmesi,

·         Kapı ve pencerelerin dışarı açılacak şekilde yapılması,

·         Tavanın hafif malzemeden yapılması ve tabii havalandırmaya müsait olması, gibi hususlar dikkate alınmalıdır

ü  Kazanlarda kullanılacak yakıtlar (doğal gaz vb. hariç) uygun yer ve şartlardadepolanmalıdır. Sıvı yakıtların depolanmasında standartlara uygun yatay ya da dikey silindirikve 7kg/cm2’ lik iç basınca dayanacak tanklar tercih edilmelidir

ü  Kazan dairelerinde, parlayıcı-patlayıcı gaz, toz, duman ve benzerlerinin her anoluşacağı dikkate alınarak elektrik tesisatının, toz almaz ve kıvılcım çıkarmaz özelliklerdeyapılması sağlanmalıdır. Ana dağıtım ve tevzi panoları mümkün olduğunca tehlike bölge dışına yerleştirilmelidir. Elektrik tesisatı, gaz yakan kazan dairelerinde tamamen eksproofolmalı ve gaz alarm tesisatı tesis edilmelidir

ü  Kazanlar ehliyeti hükümet veya mahalli idareler tarafından kabul edilen kişiler

tarafından işletilecektir. ( İ.S.İ.G. Tz. Md:210)

ü  Yakıtın otomatik beslendiği kazanlarda, otomatik sistemlerde bir arıza belirmesi halinde,kazancılar kazanı gerektiğinde el ile de güvenle çalıştıracak şekilde eğitilmeli

 

ü  Buhar kazanı yıkama ve temizliğinden sonra kazan teste yetkili teknik elemanlargözetiminde hidrostatik test için hazırlanmalıdır.Bunun için:

·         Kazanın bütün giriş ve çıkışları kapatılıp gerektiğinde flanşlarla körlenmeli,

·         Gerekli her türlü sağlık ve güvenlik tedbirleri alınmalı,

·         Kalibre edilmiş manometre kazanın uygun yerine monte edilmeli,

·         Kazan 20 ⁰C su ile doldurulmalı,

·         Su cenderesi vb. test aletlerinden faydalanılarak kazan en yüksek işletme basıncının1,5 katı basınca hidrostatik olarak çıkarılmalı,

·         Kazanın su depolama kapasitesine bağlı olarak yeterli bir süre ( 2 – 12 saat)bekletilmeli,

·         Basınç düşmesi olup olmadığı gözlenmeli,Basınç düşmesi tespit edilmesi halinde buna sebep olabilecek, kaçak, sızıntı, terlemeve deformasyon olup olmadığı gözle ve ölçümleme ile dikkatlice kontrol ve tesbit edilmeli

·         Basınç düşmesi ve diğer uygunsuzlukların bulunmadığı durumda kazan boşaltılarakişletme için gerekli hazırlıklar tamamlamalıdır.

·         Test raporlarına geçirmek için gerekli değerler kayda alınarak hazırlanmalıdır

ü  İşyerinde, kazanlar ile ilgili şu belge ve kayıtlar düzenlenerek hazır bulundurulmalıdır.

·         Kazan İşletme Defteri,

·         Kazan Teknik Periyodik Kontrol rapor ve kayıtları,

·         Kazan Sicil Kayıtları,

·         Kazan İşletme Talimatları,

·         Su, elektrik iletkenlik, ( Ph) değer tesbiti, buhar, kazan taşı, çamur vb. analizraporları,

·         Operatör Ehliyeti ve Meslek içi eğitim belgeleri,

·         İmalatçıdan alınan kazan karakteristik değerleri ve İmalat yeterlilik belgeleri

ü  Kompresörler: Mekanik enerjiyi basınç enerjisine çeviren makinelerdir

·         Kullanılan gaz cinsine göre ;

Ø  Hava Kompresör

Ø  Amonyak kompresörleri,

Ø  Freon kompresörleri,

Ø  Hidrojen kompresörleri

·         Çalışma Tarzına göre;

Ø  Pistonlu Kompresör

            a)Tek Kademeli,

b) Çok Kademeli

Ø  Turbo kompresörler;

Ø  Vidalı Kompresörler,

Ø  Paletli Kompresör,

Ø  Diyaframlı Kompresör

ü  Tüplerin depolanması

·         1 ve 4, 2 ve 3 birlikte depolanabilir.

·         1 ve 2, 3 ve 4,  2 ve 4 birlikte depolanamaz,

·         5 ve 6 hiçbir grupla depolanamaz

·         Birden fazla türde basınçlı gaz tüpü depolanıyorsa türlerine göre gruplanacak, yanıcı ve yakıcı gazlar özellikle ayrı (min 6 m) tutulacaktır.

·         Depo alanı diğer yanıcı ve patlayıcı maddelerin kullanıldığı ya da depolandığı alanlara uzak olacak(20 m)

ü  Tüm tüplerin üst tarafında

·         üretici ismi,

·         seri numarası,

·         boş/dolu ağırlığa ek olarak,

·         Maksimum basınç

·         Gazın ismi

·         Tüp üzerinde yapılmış test tarihi yer alacaktır.

 

ü  Tüplerin renk kodları;

·         Oksijen : mavi

·         Asetilen : sarı/turuncu

·         Hidrojen : kırmızı

·         Helyum : kahverengi

·         Azot : yeşil

·         Karbondioksit : siyah

·         Argon : açık mavi

·         Argon+ helyum : kahverengi

·         LPG : gri /mavi

ü  Boru ve hortumlar

·         Yüksek basınçlı sistemlerde plastik boru  kullanılmaz.

·         Asetilen ile bakır boru sistemleri kullanılmaz.

ü  Tüpler 172 KPa altında boşaltılmalıdır.

ü  Oksijen tüpleri diğer yanıcı gazlarla birlikte taşınmayacak

ü  Kırmızı renkteki hortum asetilen ve diğer yanıcı gazlar için kullanılacaktır.

ü  Buhar ve sıcak su kazanlarının; imalinin bitiminde, monte edilip kullanılmayabaşlamadan önce, kazanlarda yapılan değişiklik veya onarım veya revizyonlardan sonra,yılda bir periyodik olarak ve en az üç ay kullanılmayıp yeniden servise girmeden önce,kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hükümet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlartarafından yapılacak ve sonuçları sicil kartına veya defterine işlenecektir.

ü  Kazanların hidrolik basınç deneyleri, en yüksek çalışma basıncının ençok 1, 5 katı ile yapılacak,

ü  Zorlayıcı testler (deformatif) : Basınçlı kap üzerinde bulunan her noktanın belirli bir kuvvetle zorlanmasıdır.

·         Hidrolik test

·         Pnömatik test

ü  Zorlayıcı olmayan testler (nondeformatif): Basınçlı kabın hassas yerlerinin özelyöntemlerle incelenmesidir.

·         Gözle muayene testi

·         Sıvı sızdırma testi (Penetrasyon testi)

·         Manyetik partiküler testi

·          Islak floor ışığı testi

·         Radyografi testi (gamma ve x-ray)

·         Ultrasonik test

ü  Bütün makinalar, açıkça ve en az aşağıdaki bilgileri ihtiva edecek şekilde işaretlenmelidir;

·         Üreticinin adı ve adresi,

·         CE işareti ve imal yılı

·         Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi,

·         Gerekirse, seri numarası,

·         Yapım yılı.

·         Ayrıca, üreticisinin makinayı potansiyel patlayıcı ortamda kullanılmasının amaçlandığıdurumlarda, bu durum, makina üzerinde mutlaka belirtilmelidir.

ü  Her kazanın görünür bir yerine, imalatçı firma tarafından aşağıdaki bilgileryazılı bir plaka konulacaktır:

·         İmalatçı firmanın adı,

·         Kazanın numarası,

·         İmal edildiği sene,

·         En yüksek çalışma basıncı.

ü  Kazanlarda basıncı, sıcaklığı ve su seviyesini gösteren aşağıdaki ölçücihazları bulunacaktır:

·         Kazanın en yüksek çalışma basıncının iki katını gösterecek şekilde taksimatlımanometresi olacak

·         Sıcak su kazanlarında bir termometre bulunacaktır.

·         Kazanlarda birbirinden ayrı en az iki adet su seviye göstergesi bulunacaktır. Bunlardan en az bir tanesi camdan olacak ve kırılmaması için mahfaza içine alınacaktır.Su göstergeleri, doğrudan doğruya kazana bağlı olacak en çok ve en az suseviyelerini gösterecek şekilde işaretlenmiş bulunacaktır.

·         Bütün göstergelerin giriş ve çıkışlarına, kazan basıncınauygun birer adet vana veya musluk konacak. Bağlantı borusu üzerinde, başka bir delikaçılmış olmayacak bunlar doğrudan doğruya kazana bağlanacak

ü  Buhar kazanlarında en az iki adet emniyet supabı bulunacak ve bunlar,doğrudan doğruya kazanla bağlantılı olacak kazanla emniyet supapları arasında bağlantıborusu üzerinde, hiç bir şekilde buharın geçmesini engelleyecek bir valf veya başka bir engelbulunmayacaktır.

ü  Ağırlıklı emniyet supaplarına gelen buhar basıncı, 600 kg/cm² geçmeyecek ve ağırlık yekpare olarak yapılacaktır.

ü  Kazanların giriş ve çıkış boruları üzerine, birer adet ana stop valfıkonulacak, bunlar çabuk ve kolay kapanacak şekilde olacak ve buhar yoğunlaşması halindekullanılmak üzere, kazanlarda blöf tertibatı yapılacaktır. Birlikte çalışan kazanların her birindeayrı ayrı stop valfı bulunacaktır.

ü  Kazanlarda yakıt olarak havagazı ve benzerleri kullanıldığı hallerde, gazbesleme boruları üzerinde ayarlanabilir bir musluk ve sulu emniyet kapları bulunacaktır

ü  Yüksek ve orta basınçlı kazanlarda; akaryakıt, kömür tozu veya gaz yakıldığıhallerde, Cehennemliklerin en yüksek noktasında bir veya daha fazla sayıda patlamakapakları bulunacaktır. Yerden 2 m yüksekliğe kadar olan patlama kapaklarının önüne,yeteri sağlamlıkta koruyucu bir siper konacaktır.

ü  25 metrekare veya daha fazla ısıtma yüzeyi olan buhar kazanları, ayrı sistemdeçalışan en az iki tertibatla beslenecek ve bunlardan biri, enjektör tipi veya buhar türbinlipompa olacaktır. Isıtma yüzeyi 25 metrekareden az olan kazanlar, tekniğe uygun şekildebeslenecektir.

ü  Alçak basınçlı buhar ve sıcak su kazanlarında, basınç 0, 5 atü ve sıcaklık ise 110 ⁰Cgeçmeyecektir.

ü  Alçak basınçlı buhar kazanı ile sıcak su kazanlarına otomatik yakıt verildiği hallerde,kazan basıncının 1 kg/cm² (bir atmosferin) üzerine çıkmasını önleyecekve yakıtı kesecek bir tertibat bulunacaktır.

ü  Gaz, kömür tozu ve akaryakıtla otomatik çalışan sıcak su kazanlarında sıcaklığın 120 ⁰C nin üstüne çıkmasını önleyecek bir termostat bulunacaktır.

ü  Basınçlı kaplar üzerinde, emniyet supabı, boşaltma vanası, manometre vetermometre gibi kontrol cihazları bulunacaktır. Paralel çalışan basınçlı, kapların, giriş, çıkış,boşaltma ve blöf vanaları ayrı ayrı işaretlenmiş olacaktır. Emniyet supapları basınçlı kaplarınen çok kullanma basıncına göre ayarlanacak ve bu basıncın onda biri oranında bir basınçartışında açılacak özellikte olacaktır.

ü  Soğutma tanklarının kapasitesi 140 litreyi veboru çapı 15 santimetreyi geçtiği hallerde, soğutma tanklarında en az iki adet basınç ayarvanası bulunacak, bunlardan bir tanesi kırılabilir cinsten olacaktır.

ü  Soğutma tanklarınınkapasitesi 140 litreden az olduğu hallerde, soğutma tanklarında bir basınç ayar vanası veyakırılabilen cinsten güvenlik tertibatı bulunacaktır

ü  Kompresörlerin her kademesinde basınç deneyi, okademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1, 5 katı ile yapılacaktır

ü  Kompresörler üzerine aşağıdaki bilgiler yazılı bir plaka, imalatçı firmatarafından konacaktır.

·         İmalatçı firmanın adı,

·         Yapıldığı yıl,

·         En yüksek çalışma basıncı,

·         Kompresörün sıkıştırdığı gazın cinsi ve miktarı,

ü  Sabit kompresörlerin depoları, patlamalara karşı dayanıklı bir bölmedeolacak, seyyar kompresörler, çalışan işçilerden en az 10 metre uzaklıkta veya dayanıklı birbölme içinde bulunacaktır.

ü  Alüminyum gövdeli basit basınçlı kaplarda max. Sıcaklık 100⁰ C

Çelik gövdeli basit basınçlı kaplarda max. Sıcaklık 300⁰ C