TEMEL HUKUK

TEMEL HUKUK

ü  toplum düzen kuralları

• Din kuralları

• Örf ve Adet kuralları

• Görenek kuralları

• Hukuk kuralları

ü  Hukuk; bireyin bireyle, bireyin devlet ve malla olan ilişkilerini düzenleyen kurallar bütünüdür

·         Pozitif / İdeal hukuk; Bir ülkede fiilen uygulanan bütün hukuk kurallarıdır. olması arzulanan doğal hukukun adıdır ki daha çok felsefik bir manayı ifade eder. Örneğin; herkes evinin önünü temiz tutsa

·         Maddi / Şekli hukuk; Maddi Hukuk; doğrudan doğruya toplumsal düzeni sağlayıp insan ilişkilerinde meydana gelen sorunları çözmeye yönelik hükümler içeren hukuk’dur.

ü  Normlar hiyeraşisine göre alt basamakta yer alan norm geçerliliğini üst basamakta bulunandan alır ve ona uygun olmak zorundadır.

·         Anayasa

·          Yasa

·         yasa hükmünde kararname

·          Tüzük

·          Yönetmelik

·         Genelge

ü  Anayasa

·         Anayasa devletin şeklini, yapısınıorganlarının görev ve yetkilerini, bunların birbiriyle olan ilişkilerini, kişilerinin temel hakkı ve özgürlüklerini düzenleyen temel hukuktur. 2709 sayılı 1982 Anayasamızın dayandığı beş temelilke vardır.

• Milli devlet ilkesi

• Demokratik ilkesi

• Laik devlet ilkesi

• Sosyal devlet ilkesi

• Hukuk devleti ilkesidir.

·         Klasik manada devletin üç görevi olup, bunları karşılayan birbirindenbağımsız fakat koordineli çalışan üç organı mevcuttur. “Kuvvetler ayrılığına”göre çalışan ve “3 Y kuralı” olarak anılan bu organlar sırasıyla; yasama,yürütme ve yargıdır.

ü  Yasa

·         Yürütme organınca (siyasal iktidar ya da bakanlar kurulu) hazırlananhukuksal nitelikli tasarımların ki buna “yasa tasarısı” denir ilgili komisyondagörüşülüp benimsemesinden sonra, Meclis Genel Kurulunda maddeler

itibariyle tartışılıp kabulü ve Cumhurbaşkanı tarafından imzalanıp Resmi Gazete de yayımlanma süreçlerini tamamlayan düzenlemedir kanun.

·         Eğer ilgili tasarımlar, Bakanlar Kurulunca değil de halk temsilcileri(milletvekilleri) tarafından hazırlanırsa, o zaman “yasa teklifi” veya “yasaönerisi” adını alırlar.

ü  KHK

·         Bu hem bir yasa hem de kararnamedir. Yasadır çünkü daha evvel çıkarılan bir yasayla konusu süresi mahiyeti ve uygulanacağı alan belirtilmek kaydıyla hükümete böyle bir düzenleme yapma yetkisi verilmektedir. Ya da meydana gelen fevkalade bir durum (deprem, ayaklanma, salgın hastalık vb. ) nedeniyle siyasal iktidar o fevkalade durumları gerektirdiği ve acil önlemleri alarak uygulamaya koymakta ve fakat yasama meclisini 24 saat zarfında toplantıya çağırarak aldığı önlemleri TBMM’nin iradesine sunmaktadır. Meclis kabulveya ret eder.

·         Cumhurbaşkanı tarafından imzalanır ve Resmi Gazete’de yayınlanırlar. Bunlar yayınladıkları

gün yürürlüğe girerler.

·         Anayasa ile uyumlu olmak zorundadırlar. Bunların denetimi anayasamahkemesince yapılır.

·         olağanüstü ve sıkıyönetim hallerinde CumhurbaşkanlığınınBaşkanlığında toplanarak çıkarılan yasa hükmündeki kararnameler hakkındaanayasa aykırılı iddiasıyla anayasa mahkemesinde iptal davası açılamaz.

·          İptaldavasını Cumhurbaşkanı ana muhalefet partisi ile TBMM’deki mevcutmilletvekilleri 1/5i açabilir.

ü  Tüzük

·         Bakanlar kurulu yasalarınuygulamasını göstermek ya dakanunla emredilen işleri belirtmek

üzere kanuna aykırı olmamak ve Danıştay’ın incelemesinden geçirilmek koşuluyla tüzükler

çıkarabilir.

·         Bir hükümet tasarrufuolan tüzük Cumhurbaşkanıncaimzalanır ve Resmi Gazete yayınlanır

ü  Yönetmelik

·         Başbakanlık bakanlıklar vediğer kamu tüzel kişileri tarafındangörev alanlarıyla ilgili kanunların ve

tüzüklerin uygulamasını sağlamak maksadıyla çıkarılan hukuksal

düzenlemelerdir

 

ü  tebliğ

hukuksal durumları ilgili kimselere duyuru üzere üst makamlarca yazılan açıklamalardır.

ü  Genelge

Genelge, üst yönetim birimlerince özellikle yasal düzenlemelerin nasıl yorumlanması ve uygulanması gerektiği hususlarında alt yönetim kademelerine ve bütün ilgilere gönderilen ayrıntılı düzenlemelerdir.

ü  Yönerge

Herhangi bir konuda takipedilecek yol ve yöntem için üst makamlardakiler tarafından astlara verilen buyruğa (yönerge) denir. Bazen bu hukuksal kavram “talimat” ya da “direktif” olarak adlandırılır.