22 Kasım 2012 Perşembe
6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği yasasının getirdikleri
1- Kanun Hangi İşlere ve İşyerlerine Uygulanacak?
29 Eylül 2012 Cumartesi
İş Güvenliği UZMANLIK SINAVI için Yönetmelikler
Ağır ve Tehlikeli
İşler Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 16/06/2004)
Madde 1 (Amaç): Hangi tip işlerin ağır ve tehlikeli olduğu ve 16
yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi ağır ve
tehlikeli işlerde çalışabileceği.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 85. Maddesi.
Madde 4: 16 yaşını doldurmamış genç işçilerin ağır ve tehlikeli
işlerde çalıştırılması yasaktır. EK-1 deki çizelgede karşısında (K) harfi bulunmayan
işlerde kadınlar ve (Gİ) harfleri bulunmayan işlerde de 16 yaşını doldurmuş
fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçiler çalıştırılamaz.
Madde 5 (Sağlık Raporu): Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacak
işçiler (kadınlar dâhil) ile 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş
genç işçilerin işe girişlerinde, işe dayanıklı ve uygun olduklarının hekim
raporu ile belirlenmesi zorunludur. İşin devamı süresince de genç işçiler için
6 ayda bir, diğer işçiler için de en az yılda bir bu rapor tekrarlanmalıdır.
Bu raporlar işyeri hekimi, işyeri
sağlık ve güvenlik birimi, ortak sağlık ve güvenlik birimi, işçi sağlığı
dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırasıyla en yakın Sosyal
Sigortalar Kurumu, Sağlı Ocağı veya aile hekimi, hükümet veya belediye
hekimleri tarafından verilir.
İşyeri hekimi tarafından verilen
rapora itiraz halinde, işçi en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu Hastanesi sağlık
kurulunca muayeneye tabi tutulur. Verilen rapor kesindir.
Madde 6 (Kadınların Özel Günleri): Kadınlar, ay hali günlerinde
ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamazlar. Bu günlerin sayısı 5 gün olarak
hesap edilir. Ay halinin başlangıcı işçinin ihbar tarihidir.
Madde 10 (Kapsam Belirleme): EK-1 deki çizelgede yer almayan
herhangi bir işin ağır ve tehlikeli işlerden sayılıp sayılmayacağı konusunda
karar vermeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilidir.
Alt İşverenlik Yönetmeliği (Resmi Gazete: 27/09/2008)
Madde 2 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 3. Maddesi.
Madde 4: Alt işverene verilen işyerinde mal veya hizmet üretiminin
yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi
durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle
uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır.
Alt işveren, üstlendiği iş için
görevlendirdiği işçileri sadece o işyerinde çalıştırmalıdır.
Alt işveren daha önce o işyerinde
çalıştırılan bir kimse olmamalıdır.
Asbestle Çalışmalarda
Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 26/12/2003)
(Resmi Gazete: 26/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, çalışanların asbest tozuna
maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doğacak sağlık risklerinden
korunması, sınır değelerin ve diğer özel önlemlerin belirlenmesidir.
Madde 3
(Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78.
Maddesi
Madde 6 (Bildirim): İşveren, bu
yönetmelik kapsamına giren işyerini çalışmaya başlamdan önce bakanlığa
bildirmekle yükümlüdür. Bildirimde aşağıdaki hususlar yer alacaktır.
1. İşyernin
adresi,
2. Kullanılan
veya işlenen asbestin türü ve miktarı,
3. Yapılan
işler ve kullanılan prosesler,
4. Çalışan
işçi sayısı,
5. İşe
başlama tarihi ve işin süresi,
6. Çalışanların
maruziyetleini önlemek için alınan tedbirler.
İşçiler
ve/veya temsilcileri, bakanlığa yapılan bindirimle ilgili belgeleri görme
hakkına sahiptir.
Madde 7 (Kullanım yasağı): Asbestin
püskürtülerek (sprey) kullanılması ve asbest içeren, yoğunluğu 1 gr/cm3 den az olan, yalıtım veya
ses yalıtım malzemesi ile çalışılması yasaktır.
Asbestle
alakalı işlerde işçilerin asbest liflerine maruz kalabileceği işler yasaktır.
Ancak, asbest içeren malzemenin yıkımı, sökümü ve ayırma gibi işlemlerden
kaynaklanan asbestli ürünlerin atılması için yapılan işler hariçtir.
Madde 9 (Asbest Ölçümleri): Havadaki
asbestin ölçülmesinde, uzunluğu 5 mikrondan daha büyük, eni 3 mikrondan daha
küçük ve boyu enini 3 katından daha büyük olan lifler hesaba katılacaktır.
Madde 10 (Sınır Değer): İşveren,
işçilerin maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman
ağırlıklı ortalama (TWA) değerinin 0,1
lif/cm3’ü geçmemesini sağlayacaktır.
Madde 19 (Sağlık Gözetimi): İşçilerin
sağlık durumlarının değerlendirilmesi en az 3 yılda bir tekrarlanacak ve her
işçi için sağlık kaydı tutulacaktır.
Madde 20 (Kayıt Tutulması): Asbestle
çalışılan işyerlerinde işverenler aşağıda belirtilen kayıtları tutmak ve
bunları saklamakla yükümlüdürler:
İşveren asbest
veya asbestli malzeme ile çalışanların yaptıkları işleri, çalışma süresini ve
maruziyet miktarını belirten kayıtları tutacaktır. İşçiler kendilerine ait
kayıtların bir örneğini alabilirler. Bu kayıtlar maruziyetin sona ermesinden
sonra en az 40 yıl süreyle saklanacaktır. İşyerinde faaliyetin sona ermesi
halinde işveren belgeleri bakanlığa vermek zorundadır.
Asgari Ücret Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 01/08/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı,
asgari ücretin tespiti sırasında uygulanacak esaslar, Komisyonun toplanma ve
çalışma şekli ile komisyonun başkan, üye ve raportörlerine verilecek huzur
hakkına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş
Kanunu’nun 39. Maddesi.
Madde 7 (Ücretin Belirlenmesindeki
Esaslar): Ücret en geç iki yılda bir olmak üzere işçilerin 16 yaşını
doldurmuş olup olmadıklarına göre ayrı ayrı belirlenir.
Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
(Resmi Gazete: 22/01/2007)
Madde 1 (Amaç): bu yönetmeliğin amacı,
maksimum izin verilebilen PS basıncı 0,5 bar’dan daha büyük olan basınçlı
ekipmanların ve donanımların tasarım, üretim ve değerlendirilmesi ile ilgili
usul ve esasları belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun.
Binaların Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelik (Resmi Gazete: 19/12/2007)
Madde 3 (Dayanak): 7126 sayılı Sivil
Savunma Kanunu ek 9. Maddesi, 3152
sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 33. Maddesi ve 180 sayılı Bayındırlık
ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 30/A maddesi.
Madde 7 (Genel Sorumluluklar ve Yasaklar): (4)-
Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000m2’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel,
sağlık, toplanma ve eğitim binalarında, binaya ait yangın tahliye projeleri,
bina girişinde ve yangın sırasında itfaiyenin kolaylıkla ulaşabileceği bir
yerde bulundurulur. Bu projelerde; binanın kaçış yolları, yangın merdivenleri,
varsa itfaiye asansörleri, yangın dolapları, itfaiye su verme ağızları, yangın
pompaları ile jeneratörün yeri işaretlenir. (Yüksek Bina: Bina
yüksekliği 21,5 m. den veya 7 kattan fazla, yapı yüksekliği 30,5 m. den veya 10
kattan fazla olan bina.)
Madde 19 (Bina Tehlike Sınıflandırması):
(2)- Binada veya bir bölümünde söndürme sistemleri ile kompartıman
oluşturulurken, tasarım sırasında aşağıdaki tehlike sınıflandırılması dikkate
alınır:
a) Düşük
tehlikeli yerler: Düşük yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip malzemelerin
bulunduğu, en az 30 dakika yangına dayanıklı ve tek bir kompartıman alanı 126 m2’den
büyük olmayan yerlerdir.
b) Orta
tehlikeli yerler: Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı
malzemelerin bulunduğu yerlerdir.
c) Yüksek
tehlikeli yerler: Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının
çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir.
(Yangın
Kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dahil olmak
üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile
duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölge)
Madde 24: (4)- Bina yüksekliği 21,5
m.’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30,5 m.’den fazla
olan konut binalarında atriumlu bölüm hariç, her kat yangın kompartımanı olarak
düzenlenir.
Madde 25 (Yangın Duvarları): (3)-
Yüksek binalarda çöp, haberleşme, evrak ve teknik donanım gibi, düşey tesisat,
şaft ve baca duvarlarının yangına en az 120 dakika ve kapaklarının en az 90
dakika dayanıklı ve duman sızdırmaz olması gerekir.
Madde 34 (Yangın Güvenlik Holü): (2)-
Yangın güvenlik hollerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme
kullanılamaz ve bu hollerin, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az
90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılması
gerekir.
(3)- Yangın
güvenlik hollerinin taban alanı, 3 m2’den az, 6 m2’den
fazla ve kaçış yönündeki boyutu ise 1,8 m.’den az olamaz.
(4)- Acil
durum asansörü önünde yapılacak yangın güvenlik holü alanı, 6 m2’den
az, 10 m2’den çok, ve herhangi bir boyutu 2m. den daha az olamaz.
Madde 39 (Acil Çıkış Zorunluluğu): (1)-
Bütün yapılarda, aksi belirtilmedikçe, en az 2 çıkış tesis edilmesi ve
çıkışların korunmuş olması gerekir.
(2)- Aksi
belirtilmedikçe, 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli yerler ile 50 kişinin
aşıldığı her mekanda en az 2 çıkış kapısı bulunması şarttır. Kişi sayısı 500
kişiyi geçer ise, en az 3 çıkış ve 1000 kişiyi geçer ise, en az 4 çıkış
bulunmak zorundadır.
Madde 47 (Kaçış Yolu Kapıları): (1)-
Kaçış yolu kapılarının en az temiz genişliği 80 cm.’den ve yüksekliği 200
cm.’den az olamaz. (genişlik 120 cm.’den çok olamaz)
(3)- Kaçış
merdiveni ve yangın güvenlik holü kapılarının; duman sızdırmaz ve 4 kattan daha
az kata hizmet veriyor ise en az 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha
fazla kata hizmet veriyor ise en az 90 dakika yangına karşı dayanıklı olması
şarttır.
(6)- Kapıların
en çok 110 N kuvvetle açılacak şekilde tasarlanması gerekir.
Madde 48 (Konutlar): (5)- Kaçış
mesafeleri uygun olmak şartıyla, sadece konut olarak kullanılan binalarda kaçış
merdivenleri aşağıdaki şekilde düzenlenir:
a) Yapı
yüksekliği 21,5 m.’nin altındaki konutlarda korunumsuz normal merdiven kaçış
yolu olarak kabul edilir ve ikinci çıkış aranmaz.
b) Yapı
yüksekliği 21,5 m.’den fazla ve 30,5 m.’den az olan konutlarda, en az 2
merdiven düzenlenmesi, merdivenlerden en az birisinin korunumlu olması ve her
daireden korunumlu merdivene ulaşılması gerekir.
c) Yapı
yüksekliği 30,5 m.’den fazla ve 51,5 m.’den az olan konutlarda, birbirlerine
alternatif, her ikiside korunumlu ve en az birinde yangın güvenlik holü
düzenlenmiş veya basınçlandırma uygulanmış 2 kaçış merdiveni yapılması
mecburidir.
d) Yapı
yüksekliği 51,5 m.’den yüksek olan konutlarda, birbirlerine alternatif ve
yangın güvenlik holü olan ve basınçlandırılan en az 2 adet kaçış merdiveni
yapılması şarttır.
Madde 50 (Oteller, Moteller ve
Yatakhaneler): (1)- Otellerin, motellerin ve diğer binaların yatakhane
olarak kullanılan bölümlerinin aşağıda belirtilen şartlara uygun olması
gerekir.
a) Yatak
odaları, iç koridordan en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı bir duvar ile
ayrılır.
b) İç
koridora açılan kapıların yangına karşı en az 30 dakika dayanıklı olması ve
kendiliğinden kapatan düzenekler ile donatılması gerekir. (Duvarlar ise 60
dakika)
Madde 54 (Kazan Daireleri): (2)- Kazan
dairesi, binanın diğer kısımlarından, yangına en az 120 dakika dayanıklı
bölmelerle ayrılmış olarak merkezi bir yerde ve bütün halinde bulunur. Bina
dilatasyonu, kazan dairesinden geçemez.
(5)- Isıl
kapasiteleri 50 kW – 350 kW arasında olan kazan dairelerinde en az bir kapı, döşeme
alanı 100 m2‘nin üzerindeki veya ısıl kapasitesi 350 kW’ın
üzerindeki kazan dairelerinde en az 2 çıkış kapısı olur. Çıkış kapılarının
olabildiği kadar birbirinin ters yönünde yerleştirilmesi, yangına en az 90
dakika dayanıklı, duman sızdırmaz ve kendiliğinden kapanabilecek özellikte
olması gerekir.
(8)- Kazan
dairesinde en az 1 adet 6 kg.’lık çok maksatlı kuru kimyevi tozlu yangın
söndürme cihazı ve büyük kazan dairelerinde en az 1 adet yangın dolabı
bulundurulur.
Madde 57 (Mutfaklar ve Çay Ocakları): (1)-
Konutlar hariç olmak üzere, alışveriş merkezleri, yüksek binalar içinde bulunan
mutfaklar ve yemek fabrikaları ile bir anda 100’den fazla kişiye hizmet veren
mutfakların davlumbazlarına otomatik söndürme sistemi yapılması şarttır.
Madde 60 (Otoparklar): (2)- Toplam
alanı 2000 m2’yi aşan bodrumlardaki kapalı otoparklar için mekanik
duman tahliye sistemi yapılması şarttır. Duman tahliye sisteminin binanın diğer
bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 9 hava
değişimi sağlaması gerekir.
Madde 63 (Acil Durum Asansörü): (2)-
Yapı yüksekliği 51,5 m.’den daha fazla olan yapılarda, en az 1 asansörün acil
hallerde kullanılmak üzere acil durum asansörü olarak düzenlenmesi şarttır.
(3)- Acil
durum asansörleri önünde, aynı zamanda kaçış merdivenine de geçiş sağlayacak
şekilde, her katta 6 m2’den az, 10 m2’den çok ve herhangi
bir boyutu 2 m.’den az olmayacak yangın güvenlik holü oluşturulur.
(4)- Acil
durum asansörünün kabin alanının en az 1,8 m2, taşıma kapasitesinin
en az 630 kg. hızının zemin kattan en üst kata 1 dakikada erişecek hızda olması
ve enerji kesilmesi halinde, acil durum jeneratörüne bağlı bulunması gerekir.
(5)- Acil
durum asansörlerinin elektrik tesisatının ve kablolarının yangına karşı en az
60 dakika dayanıklı olması ve asansör boşluğu içindeki tesisatın sudan
etkilenmemesi gerekir.
Madde 65 (Transformatör): (1)-
Transformatörün kurulacağı odanın bütün duvarları, tabanı ve tavanı en az 120
dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde yapılır.
Madde 66 (Jeneratör): (1)- Jeneratörün
kurulacağı odanın bütün duvarları, tabanı ve tavanı en az 120 dakika süreyle
yangına dayanabilecek şekilde yapılır.
Madde 68 (İç Tesisat): (2)- Yapı
yüksekliği 51,5 m.’den daha fazla olan binalarda şaft içinde bus-bar sisteminin
bulunması mecburidir.
Madde 72 (Acil Durum Aydınlatması Sistemi):
(2)- Bütün kaçış yollarında, toplanma için kullanılan yerlerde, asansörlerde ve
yürüyen merdivenlerde, yüksek risk oluşturan hareketli makineler ve kimyevi
maddeler bulunan atölye ve laboratuarlarda, elektrik dağıtım ve jeneratör
odalarında, merkezi batarya ünitesi odalarında, pompa istasyonlarında, kapalı
otoparklarda, ilkyardım ve emniyet ekipmanının bulunduğu yerlerde, yangın uyarı
butonlarının ve yangın dolaplarının bulunduğu bölümler ile benzeri bölümlerde
ve aşağıda belirtilen binalarda, acil durum aydınlatılması yapılması şarttır:
a) Hastaneler
ve huzurevlerinde ve eğitim amaçlı binalarda,
b) Kullanıcı
yükü 200’den fazla olan bütün binalarda,
c) Zemin
seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalarda,
d) Penceresiz
binalarda,
e) Otel,
motel ve yemekhanelerde,
f) Yüksek
tehlikeli yerlerde,
g) Yüksek
binalarda.
(3)- Acil
durum aydınlatmasının normal aydınlatmanın kesilmesi halinde en az 60 dakika
sağlanması şarttır. Acil durum çalışma süresinin kullanıcı yükü 200’den fazla
olduğu takdirde en az 120 dakika olması gerekir.
(4)- Kaçış
yolları üzerinde aydınlatma ünitesi seçimi ve yerleştirmesi, tabanlarda,
döşemelerde ve yürüme yüzeylerinde, kaçış yolunun merkez hattı üzerindeki
herhangi bir noktada acil durum aydınlatma seviyesi en az 1 lux olacak şekilde
yapılır. Acil durum çalışma süresi sonunda bu aydınlatma seviyesinin herhangi
bir noktada 0,5 lux’den daha düşük bir seviyeye düşmemesi gerekir.
Madde 73 (Acil Durum Yönlendirmesi): (4)-
Yönlendirme işaretleri; yeşil zemin üzerine beyaz olarak, ilgili yönetmelik ve
standartlara uygun sembolleri ve normal zamanlarda kullanılacak çıkışlar için
“ÇIKIŞ”, acil durumlarda kullanılacak çıkışlar için ise “ACİL ÇIKIŞ” yazısını
ihtiva eder. Yönlendirme işaretlerinin her noktadan görülebilecek şekilde ve
işaret yüksekliği 15 cm.’den az olmamak üzere, azami görülebilirlik uzaklığı;
dışarıdan veya kenarından aydınlatılan yönlendirme işaretleri için işaret boyut
yüksekliğinin 100 katına, içeriden ve arkasından aydınlatılan işaretlere sahip
acil durum yönlendirme üniteleri için işaret boyut yüksekliğinin 200 katına
eşit olan uzaklık olması gerekir.
(5)-
Yönlendirme işaretleri, yerden 200 cm. ila 240 cm. yüksekliğe yerleştirilir.
Madde 74 (Tasarım İlkeleri): (1)-
Yangın algılama sisteminin ve parçalarının TS EN 54’e uygun olarak üretilmesi,
tasarlanması, tesis edilmesi ve işletilmesi şarttır.
Madde 75 (Algılama ve Uyarı Sistemi):
(2)- Yangın uyarı butonlarının, bir kattaki herhangi bir noktadan o kattaki
herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m.’yi geçmeyecek
şekilde yerleştirilmesi gerekir. Yangın uyarı butonları yerden en az 110 cm. ve
en fazla 130 cm. yüksekliğe yerleştirilir.
Madde 83 (Kablolar): (1)- Bir yangın
sırasında çalışır durumda kalması gereken kabloların yangına karşı en az 60
dakika dayanabilecek özellikte olması şarttır.
Madde 85 (Tasarım İlkeleri): (5)- Duman
tahliyesinde kullanılacak fanların ve basınçlandırma fanlarının besleme
kablolarının yangına en az 60 dakika dayanıklı olması ve jeneratörden
beslenecek şekilde tesis edilmesi gerekir.
Madde 87 (İklimlendirme ve havalandırma
tesisatının duman kontrolünde kullanımı): (12)- Yapı yüksekliği 51,50
m.’nin üzerinde olan binaların hol ve koridor gibi ortak alanlarında duman
kontrol sistemi yapılması mecburidir.
Madde 88 (Kazan dairesi, Jeneratör odası,
Mutfak, Otoparklar ve Tahıl depolarında duman kontrolü): (3)- Toplam alanı
2000 m2’yi aşan kazan dairelerinde, kapalı otopark alanlarında ve
bodrum katlardaki depolarda mekanik duman tahliye sistemi yapılması mecburidir.
Duman tahliye sisteminin, binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden
bağımsız olması ve saatte en az 10 defa hava değişimi sağlaması gerekir.
Madde 89 (Basınçlandırma Sistemi): (1)-
Konutlar hariç olmak üzere, bütün binalarda, merdiven kovasının yüksekliği
30,50 m.’den fazla ise, kaçış merdivenlerinin basınçlandırılması gerekir.
(3)- Yapı
yüksekliği 51,50 m.’den yüksek olan konutların kaçış merdivenlerinin
basınçlandırılması şarttır.
Madde 94 (Sabit boru tesisatı ve Yangın Dolapları):
(1)- Tesisatın amacı, bina içinde yangın ile mücadelede güvenilir ve yeterli
suyun sağlanmasıdır. Bunun için, bina içinde itfaiye su alma hattı ve yangın
dolapları tesis edilir.
a) Yangın
dolaplarının tesisinde aşağıdaki şartlara uyulur:
1.
Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı
1000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık,
toplanma amaçlı ve eğitim binalarında ve kapalı kullanım alanı 2000 m2’den
büyük bütün binalarda yangın dolabı yapılması mecburidir.
2. Yangın
dolapları, her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki
uzaklık 30 m.’den fazla olmayacak şekilde düzenlenir.
Madde 95 (Hidrant Sistemi): (3)-
Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m,
orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.
(7)- İmar
planlama alanı 5000 m2’den büyük olan ve içerisinde her türlü
kullanım alanı bulunan yerleşim alanlarında dış hidrant sistemi yapılması
şarttır.
Madde 96 (Yağmurlama Sistemi): (2)-
Aşağıda belirtilen yerlerde otomatik yağmurlama sistemi kurulması mecburidir:
a)
Yapı yüksekliği 30,50 m.’den fazla olan konut
haricindeki bütün binalarda,
b)
Yapı yüksekliği 51,50 m.’yi veya 17 katı geçen
konutlarda,
c)
Araç kapasitesi 20’den fala olan otoparklarda,
d)
Yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü
geçen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda,
misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21,5 m.’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21,5 m.’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
e)
Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde
olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret, eğlence ve toplanma yerlerinde,
f) Topla
alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde
üretilen veya bulundurulan yapılarda.
(5)-
Yağmurlama sistemi tasarımının TS EN 12845 ‘e göre yapılması gerekir.
Madde 99 (Taşınabilir Söndürme Tüpleri):
(1)- Taşınabilir söndürme tüplerinin tipi ve sayısı, mekânlarda var olan durum
ve risklere göre belirlenir. Buna göre;
|
|
YANGIN SÖNDÜRÜCÜ TİPİ
|
|||
|
YANGIN TİPİ
|
SU
|
KÖPÜK
|
CO2
|
KKT
|
|
A
|
X
|
|
|
X
|
|
B
|
|
X
|
X
|
X
|
|
C
|
|
|
X
|
X
|
|
D
|
|
|
|
X
|
(2)- Düşük
tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike
sınıfında her 250 m2 yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere,
uygun tipte 6 kg’lık yangın söndürme tüpü bulundurulması gerekir.
(4)- Söndürme
tüpleri dışarıya doğru, geçiş boşluklarının yakınına ve dengeli dağıtılarak,
görülebilecek şekilde işaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere,
yangın dolaplarının içine veya yakınına yerleştirilir. Söndürme tüplerine
ulaşma mesafesi en fazla 25 m. olur.
(5)-
Taşınabilir söndürme tüpleri için, söndürücünün duvara bağlantı asma halkası
duvardan kolaylıkla alınabilecek ve zeminden asma halkasına olan uzaklığı
yaklaşık 90 cm.’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.
(7)- Yangın
söndürücülerin periyodik kontrolü ve bakımı TS11748 standartına göre yapılır.
Söndürme tüplerinin 6 ayda bir kontrol edilmesi, yıllık genel bakımlarının
yapılması, standartlara uygun toz kullanılması ve 4 yıl sonunda tozunun
değiştirilmesi şarttır.
Madde 109 (LPG Tüplerinin Kullanılması):
(1)-Evlerde 2’den fazla LPG tüpü bulundurulamaz.
(2)- LPG
tüpleri dik konumda bulundurulur. Tüp ile ocak, şofben, kombi ve katalitik gibi
cihazlar arasında hortum kullanılması gerektiğinde, en fazla 150 cm.
uzunluğunda ve ilgili standartlara uygun eksiz hortum kullanılır. Ve
bağlantılar kelepçe ile sıkılır.
(6)- İşyeri
veya topluma açık her türlü binada zemin seviyesinin altında kalan bodrum
katlarında LPG tüpü bulundurulamaz.
Madde 110 (LPG İkmal İstasyonları):
(2)- LPG ikmal istasyonlarındaki tanklar yeraltında tesis edilir ve yer altı
tankları için alınması gerekli kurallara uyulur.
(4)- Tankın
çevresi, tank dış cidarının en az 1 m. uzağından itibaren en az 180 cm.
yükseklikte tel örgü veya çit ile çevrilir.
(6)- Tankların
3 m. yakınında yanıcı madde bulundurulamaz ve bu uzaklıktaki kolay tutuşabilen
kuru ot ve benzeri maddelerle gerekli mücadele yapılır.
(8)- İstasyon
sahası içerisinde, çapraz ve karşılıklı konumda, 2 adet spiral hortumlu yangın
dolabı ve 1 adet sis lansı bulundurulması, bunlar için en az 20 m3
kapasitede yangın suyu deposu tesis edilmesi ve yangın dolaplarının 700 kPa
basıncı olan pompa ile su deposuna bağlanması mecburidir.
Madde 111 (LPG Depolanması ve İkmal
İstasyonları ile İlgili Güvenlik Tedbirleri): (1)- LPG depolanmasında ve
ikmal istasyonlarında aşağıda belirtilen yangın güvenlik tedbirlerinin alınması
mecburidir.
a) Genel
Tedbirler:
1)
Depo ve tank etrafında çukur zemin, foseptik ve
benzerleri bulunamaz.
2)
Depo ve yerüstü tanklarının en az 3 m. ve yer
altı tanklarının en az 1m. uzaklığından itibaren tel örgü veya çit ile çevrilir
ve bu mesafeler içerisinde ot ve benzeri kolay yanabilir maddeler
bulundurulamaz.
3)
Tankların yakınından veya üstünden elektrik
enerjisi nakil hatları geçemez.
b) Algılama
ve Elektrik Tesisatı:
1)
Depo ve tank sahasındaki elektrik tesisatı,
patlama ve kıvılcım güvenlikli olarak projelendirilir.
2)
Yıldırım tehlikesine karşı ilgili yönetmeliklere
ve standartlara uygun yıldırımdan korunma tesisatı yapılır.
c) Soğutma
ve Söndürme Sistemleri:
1)
Depo ve tank alanlarında TS 862-EN 3’e uygun en
az 2 adet 12 kg’lık kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazı bulundurulur. Kapasitesi
10000 kg’dan fazla 100000 kg’dan az olan depolara, en az 1 adet 12 kg’lık kuru
kimyevi tozlu yangı söndürme cihazı ilave edilir. 100000 kg üzerindeki her
250000 kg için ilave olarak 1 adet 12 kg’lık kuru kimyevi tozlu söndürme cihazı
bulundurulur.
Madde 113 (Yanıcı ve Parlayıcı Sıvılar):
(1)- Yanıcı ve parlayıcı sıvılar aşağıdaki şekilde tanımlanır ve sınıflara
ayrılır:
a) Yanıcı Sıvılar: Parlama noktası 37,8 ⁰C ve daha yüksek olan sıvılardır.
Yanıcı sıvılar aşağıdaki alt sınıflara ayrılır:
1.
Sınıf 2 Sıvılar: Parlama noktaları 37,8⁰C ve daha yüksek ve 60⁰C’dan düşük olan sıvılardır.
2.
Sınıf 3A Sıvılar: Parlama noktaları 60⁰C ve daha yüksek ve 93⁰C’dan düşük olan sıvılardır.
3.
Sınıf 3B Sıvılar: Parlama noktaları 93⁰C ve daha yüksek olan sıvılardır.
b) Parlayıcı Sıvı (Sınıf 1): Parlama
noktası 37,8 ⁰C’ın altında ve
37,8⁰C’daki buhar basıncı 276
kPa’ı aşmayan sıvılar parlayıcı sıvı, yani, Sınıf 1 olarak kabul edilir. Sınıf
1 sıvılar aşağıdaki alt sınıflara ayrılır:
1.
Sınıf 1A Sıvılar: Parlama noktaları 22,8⁰C’dan ve kaynama noktaları 37,8⁰C’dan düşük olan sıvılardır.
2.
Sınıf 1B Sıvılar: parlama noktaları 22,8⁰C’dan düşük ve kaynama noktaları
37,8⁰C ve daha yüksek olan
sıvılardır.
3.
Sınıf 1C Sıvılar: Parlama noktaları 22,8⁰C’dan yüksek ve 37,8⁰C’dan düşük olan sıvılardır.
(2)- Parlama
noktasının üzerinde ısıtılan Sınıf 2 ve Sınıf 3A sıvılar, Sınıf 1 olarak kabul
edilir.
Madde 115 (Azami depolama miktarları ve
depolama şekilleri): (1)- Koridorda, geçişlerde, merdiven sahanlığında,
merdiven altında, bodrumda, herkesin girebileceği hol ve fuayelerde, kaçış
yollarında, çalışılan yerlerde, lokanta ve kahvehane gibi umuma açık yerlerde
parlayıcı ve yanıcı sıvı depolanamaz.
Madde 116 (Tehlike Bölgelerinin Tanımları):
(1)- İlgili yönetmelik ve standartlara uygun olmak şartıyla, tehlike bölgeleri
üçe ayrılır;
a) 0.
Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veya uzun süre mevcut
olduğu boru ve kap içleri gibi bölgelerdir.
b) 1.
Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma
ihtimalinin olduğu dolum borusu civarı ve armatürler gibi bölgelerdir.
c) 2.
Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma
ihtimalinin olmadığı ve fakat olması halinde yalnız kısa bir süre için mevcut
olduğu, tankların yakın çevresi gibi bölgelerdir.
Madde 118 (Depo Binası İçinde Depolama):
(1)- Yanıcı ve parlayıcı sıvıların depolandığı depo binaları en az 120 dakika
yangına dayanıklı şekilde yapılır. Sınıf 1 parlayıcı sıvıların depolandığı
binaların bodrum katının bulunmaması gerekir. Sınıf 2 sıvılar, bodrum katta depolanamazlar.
Sınıf 3A ve Sınıf 3B sıvılar bodrum katta depolanacaklar ise, depolanacak
miktar 40000 litreyi geçemez.
(4)- Depo
hacimleri 1. Tehlike Bölgesidir. Depo hacminden dışarıya açılan kapılardan ve
pencerelerden ve diğer açıklıklardan itibaren 5 m. yarıçapındaki bölge,
döşemeden 0,8 m. yüksekliğe kadar 2. Tehlike Bölgeleridir.
(8)-
döşemelerin depolanan sıvı için geçirgen olmaması ve yanıcı olmayan malzemeden
yapılması gerekir. Dökülen yanıcı sıvının, atık su çukurlarına, kanallara,
borulara ve boru ve tesisat kanallarına sızması önlenir. Kapılar en az 120
dakika yangına dayanıklı olur.
Madde 126 (Ekiplerin Kuruluşu): (1)-
Yapı yüksekliği 30,50 m.’den fazla olan konut binaları ile içinde 50 kişiden
fazla insan bulunan konut dışı her türlü yapıda, binada, tesiste, işletmede ve
içinde 200’den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil durum ekipleri
oluşturulur:
a) Söndürme
Ekibi,
b) Kurtarma
Ekibi,
c) Koruma
Ekibi,
d) İlkyardım
Ekibi.
(2)- Söndürme
ve kurtarma ekipleri en az 3’er kişiden, koruma ve ilkyardım ekipleri ise en az
2’şer kişiden oluşur.
Madde 127 (Ekiplerin Görevleri): (1)-
Ekiplerin görevleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Söndürme
Ekibi: Binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek yangının genişlemesine
mani olmak ve söndürmek,
b) Kurtarma
Ekibi: Yangın ve diğer acil durumlarda can ve mal kurtarma işlerini yapmak,
c) Koruma
Ekibi: Kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle
ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek,
d) İlk
Yardım Ekibi: Yangın sebebiyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım
yapmak.
Madde 129 (Genel Eğitim): (1) Acil durum ekiplerinin
personeli; bina sahibi, yöneticisi veya amirinin sorumluluğunda yangından
korunma, yangının söndürülmesi, can ve mal kurtarma, ilk yardım faaliyetleri,
itfaiye ile işbirliği ve organizasyon sağlanması konularında, mahalli itfaiye
ve sivil savunma teşkilatlarından yararlanılarak eğitilir ve yapılan
tatbikatlar ile bilgi ve becerileri artırılır. Ekip personeli ile binadaki
diğer görevliler, yangın söndürme alet ve malzemelerinin nasıl kullanılacağı ve
en kısa zamanda itfaiyeye nasıl ulaşılacağı konularında tatbikî eğitimden
geçirilir. Binada senede en az 1
kez söndürme ve tahliye tatbikatı yapılır.
Madde 157 (Kaçış Yolu Kapıları): (1)-
Mevcut yapılarda kaçış merdivenlerinin kapılarının; yapı yüksekliği 30,50
m.’den az ise en az 60 dakika ve 30,50 m.’den daha yüksek yapılarda, en az 90
dakika yangına dayanıklı ve duman sızdırmaz özelikte olması gerekir. Kaçış yolu
kapılarının genişliği 70 cm.’den ve yüksekliği 180 cm.’den az olamaz.
Madde 171 (Yürütme): (1)- Bu Yönetmelik
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin
Önlenmesi Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 10/06/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmelik,
işçilerin biyolojik etkenlere maruziyetten kaynaklanan veya kaynaklanabilecek
sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve bu risklerin korunmasına dair esas
ve usulleri düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş
Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte adı
geçen;
·
Grup 1 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa yol
açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler,
·
Grup 2 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa
neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı
olmayan, genellikle etkili koruma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik
etkenler,
·
Grup 3 Biyolojik Etkenler: İnsanda ağır
hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma
yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili koruma veya tedavi imkânı
olan biyolojik etkenler,
·
Grup 4 Biyolojik Etkenler: İnsanda ağır
hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma
yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan
biyolojik etkenler.
Madde 5 (Risklerin Belirlenmesi ve
Değerlendirilmesi): Biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan herhangi
bir çalışmada, işçinin sağlık ve güvenliğine yönelik herhangi bir riski
değerlendirmek ve alınması gereken önlemleri belirlemek için, işçinin
maruziyetinin türü, düzeyi ve süresi belirlenir.
Madde 13 (Maruz Kalan İşçilerin Listesi):
Biyolojik etkenlere maruziyet ile ilgili liste ve kayıtlar aşağıda belirtilen
esaslara göre tutuşur:
a) İşverenler,
Grup 3 ve/veya Grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan işçilerin listesini,
yapılan işin türünü, mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve
maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde
tutarlar.
b) Bu
liste ve kayıtlar maruziyet sona erdikten sonra en az 20 yıl saklanır.
Aşağıda
belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyette, bu
liste, bilinen son maruziyetten sonra en az 40 yıl boyunca saklanır;
1) Kalıcı
veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyette,
2) Eldeki
bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis
edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette,
3) Hastalığın
gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik
etkenlere maruziyette,
4) Tedaviye
rağmen uzun süreler sonra nükseden hastalıklara yol açan enfeksiyonlara sebep
olan biyolojik etkenlere maruziyette,
5) Uzun
süreli ciddi arıza bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere
maruziyette.
Madde 15 (Bakanlığa Bildirim): İşverenler
aşağıdaki konularda Bakanlığa bildirimde bulunmakla yükümlüdürler:
a) Aşağıda
belirtilen biyolojik etkenlerin ilk kez kullanımında ön bildirimde bulunulur;
1)
Grup 2 biyolojik etkenler,
2)
Grup 3 biyolojik etkenler,
3)
Grup 4 biyolojik etkenler.
Bu bildirim
işin başlamasından en az 30 gün önce yapılır. Sözü edilen bildirimde;
1) İşyerinin
unvanı ve adresi,
2) İşyerinde
sağlık ve güvenlikten sorumlu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki
yeterliliği,
3) Risk
değerlendirmesinin sonucu,
4) Biyolojik
etken türleri,
5) Öngörülen
koruma ve önleme tedbirleri,
bulunmalıdır.
Madde 16 (Sağlık Gözetimi): Bir
işçinin, maruziyete bağlı olduğundan kuşkulanılan bir enfeksiyona ve/veya
hastalığa yakalandığı saptandığında, işyeri hekimi veya işçilerin sağlık
gözetiminden sorumlu kişi, benzer biçimde maruz kalmış diğer işçilerin de aynı
şekilde gözetime tabi tutulmasını sağlar.
Bu durumda
maruziyet riski yeniden değerlendirilir.
Sağlık
gözetimini yapıldığı bu durumlarda, kişisel tıbbi kayıtlar, maruziyetin son
bulmasından sonra en az 10 yıl süre ile saklanır.
EK-1
BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ
İŞLER LİSTESİ
1- Gıda
üretilen fabrikalarda çalışma,
2- Tarımda
çalışma,
3- Hayvanlarla
ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma,
4- Sağlık
hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma,
5- Mikrobiyolojik
teşhis laboratuarları dışındaki kliniklerde, veterinerlik ve teşhis
laboratuarlarındaki çalışma,
6- Atıkları
yok eden fabrikalarda çalışma,
7- Kanalizasyon,
arıtma tesislerindeki çalışma.
EK-2
BİYOLOJİK TEHLİKE İŞARETİ
(
Sarı zemin üzerine siyah sembol)
BİYOLOJİK
RİSK
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği
Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 07/04/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu Yönetmelik,
işverenlerce, işyerlerinde çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği
eğitiminin usul ve esaslarını düzenler.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş
Kanunu’nun 77. Maddesi.
Madde 4 (İşverenin Yükümlülükleri):
Asıl işveren – alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverene ait
çalışanların eğitimlerinden, asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur.
İşverenler, çalışanlara,
iş sözleşmesinin türüne bakmaksızın gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür.
Madde 8 (Eğitimin Amacı): Eğitimin
amacı, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamı temin etmek, iş kazalarını
ve meslek hastalıklarını azaltmak, çalışanları yasal hak ve sorumlulukları
konusunda bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler
ile bu risklere karşı alınması gerekli tedbirleri öğretmek ve iş sağlığı ve
güvenliği bilinci oluşturarak uygun davranış kazandırmaktır.
Madde 9 (Eğitim Programının Belirlenmesi):
Eğitim programlarının hazırlanmasında işçilerin veya sağlık ve güvenlik işçi
temsilcisinin katılımları sağlanarak görüşleri alınır.
Genel eğitim
planına uygun olarak yıl içinde düzenlenecek eğitim faaliyetlerini gösterir bir
Yıllık Eğitim Programı hazırlanır. Yıllık Eğitim Programı, yıl içinde eğitim
ihtiyaçlarını karşılamak için düzenlenen genel bir çizelgedir. Bu çizelgede,
verilecek eğitimlerin hedefi, konusu, süresi, amacı, tarihi, eğitim
vereceklerin adı, soyadı, unvanı, eğitime katılanların sayısı hakkında bilgiler
yer alır.
Madde 10 (Eğitim Programlarının
Düzenlenmesi): İşverenler, çalışanların yaptığı veya yapacağı işle ilgili
bilgisinin olmaması, eksik olması ya da mevcut bilgisinin yetersiz kalması gibi
hususları dikkate alarak işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş
değişikliğinde, iş ekipmanlarının değişmesi halinde ve yeni teknoloji
uygulamalarında, çalışanların aşağıda belirtilen eğitim programlarından
geçmelerini sağlayacaktır.
a) Yeni
Eğitim: Çalışanların işe başlamalarında ve yeni şartlara kolaylıkla uyum
sağlamaları için yeni bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır.
b) İlave
Eğitim: Çalışanların iş güvenliği ve mesleki bilgilerinin eksikliklerini
gidermek ve mesleki niteliklerini geliştirmek için ilave bilgiler vermek üzere
düzenlenen programlardır.
c) İleri
Eğitim: Çalışanların iş güvenliği ve mesleki düzeylerini yükseltmek ve meslekte
eskimişliği gidermek için düzenlenen programlardır.
Eğitim,
değişen ve yeni ortaya çıkan risklere uygun olarak yenilenir ve gerektiğinde
periyodik olarak tekrarlanır.
Madde 12 (Eğitime Katılacakların Seçimi):
Bireysek seviye analizi yapılarak işçinin eğitim öncesi seviyesi ve alması
gereken eğitimler tespit edilir.
Madde 17 (Belgelendirme): İşyerlerinde
düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük
dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede, eğitime katılan
kişinin adı, soyadı, görev unvanı, eğitimin konusu, süresi, eğitimi verenin
adı, soyadı, görev unvanı, imzası ve eğitimin tarihi yer alır.
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik (Resmi Gazete: 06/04/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı,
çocuk ve genç işçilerin sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve
sosyal gelişimlerini veya öğrenimlerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin
esaslarını belirlemek ve ekonomik istismarlarını önlemektir.
Madde 2 (Kapsam): Bu yönetmelik, 4857
sayılı İş Kanununun 71 inci maddesi gereğince, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve
genç işçiler bakımından yasak olan işle ile 15 yaşını tamamlamış, ancak 18
yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, 14 yaşını
bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif
işler ile çalışma koşullarına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İŞ
Kanunu’nun 71. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte
geçen;
·
Genç işçi: 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını
tamamlamamış kişiyi,
·
Çocuk işçi: 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını
doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi
ifade
eder.
Madde 6 (Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme
Süreleri): Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma
saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını
tamamlamış çocuklar için bu süre güne sekiz haftada kırk saate kadar
arttırılabilir.
Çocuk ve genç
işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmi dört saatlik zaman diliminde,
kesintisiz on dört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.
Okula devam
eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında
olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı
olduğu dönemde çalışma süreleri birinci fıkrada belirtilen çalışma süresini
aşamaz.
İki saatten
fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate
kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara
dinlenmesi verilmesi zorunludur.
Madde 8 (Hafta Tatili): Çocuk ve genç
işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta
tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.
Madde 10 (Yıllık Ücretli İzin
Kullandırılması): Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin
süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması
esastır. Ancak yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine
en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir.
Madde 12 (İş Sözleşmesi ve Belge
Yükümlülüğü): İşveren, çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile iş
sözleşmesi yapmak zorundadır.
Yönetmeliğe Ait Ekler
Ek-1: Çocuk İşçileri Çalıştırılabilecekleri
Hafif İşler
Ek-2: Genç İşçilerin
Çalıştırılabilecekleri işler
Ek-3: Çocuk ve Genç İşçilerin
Çalıştırılamayacakları İşler
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 23/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin
amacı, ekranlı araçlarla çalışmalarda alınacak asgari sağlık ve güvenlik
önlemlerini belirlemektir.
Madde 2 (Kapsam): Bu yönetmelik,
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren ve ekranlı araçlarla
çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinin kapsar. Ancak, bu yönetmelik hükümleri:
a)
Hareketli makine ve araçların kumanda kabinleri ve
sürücü mahallinde,
b)
Taşıma araçlarındaki bilgisayar sistemlerinde,
c)
Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde,
d)
İşyerinde, kullanımı sürekli olmayan taşınabilir
sistemlerde,
e)
Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri, veri veya
ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda,
f)
Ekranlı daktilolarda uygulanmaz.
Madde 3 (Dayanak): 4857
sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği
(Resmi Gazete: 11/02/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, elle yapılan taşıma
işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden ortaya çıkabilecek risklerden,
özellikle sırt ve bel incinmelerinden işçilerin korunmasını sağlamak için,
alınması gerekli önlemleri belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen;
·
Elle taşıma işi: Olumsuz ergonomik koşullar ve
nitelikleri bakımından işçilerin bel ve sırt incinmelerine neden olabilecek
yüklerin, bir veya daha fazla işçi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak
kaldırılması, indirilmesi, itilmesi, çekilmesi, başka bir yere götürülmesi veya
hareket ettirilmesi gibi işlerin yapılması veya bu işlerin yapılması için
fiziki olarak destek olunmasını ifade eder.
Aşağıda belirtilen özelliklere
sahip yüklerin elle taşınması sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir;
-
Çok ağır veya çok büyükse,
-
Kaba veya kavranması zor ise,
-
Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,
-
Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun
eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumda ise,
-
Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden
olabilecek yoğunluk ve şekilde ise.
Eğer iş,
-
Çok yorucu ise,
-
Mutlaka vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,
-
Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,
-
Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa,
bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, özellikle sırt ve bel incinmelerine
neden olabilir.
Çalışma ortamını aşağıdaki
özelliklerde ise, özellikle sırt incinmesi riski artabilir;
-
Çalışılan yer işi yapmak için yeterli genişlik
ve yükseklikte değil ise,
-
Zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya
düşme veya kayma tehlikesi varsa,
-
İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde
yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları varsa,
-
Zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse,
-
Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun
değilse.
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları
ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik
(Resmi Gazete: 14/07/2004)
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 88. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen;
·
Emziren işçi: 0-1 yaş arası çocuğunu emzirmekte
olan ve işverenini durumu hakkında bilgilendiren işçiyi,
·
Emzirme odaları: Bir yaşından küçük çocukların
bırakılması, bakılması ve işçilerin çocuklarını emzirmeleri için ayrılan
odaları,
·
Yurt/Çocuk bakım yurdu/Kreş: 0-6 yaş (6 yaşını
tamamlayan) arasındaki çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerleri,
ifade eder.
Madde 6 (Özel Riskler):
a)
Fiziksel Etkenler (gürültü seviyesi 80 dB(A) yı
geçemez), (iyonize radyasyon varsa çalışamaz)
b)
Biyolojik Etkenler (sadece grup 1 biyolojik
etkenlerin olduğu yerde çalışabilirler, diğer grupların olduğu yerlerde
bağışıklığı varsa çalışabilirler)
c)
Kimyasal Etkenler (kanserojen, mutajen, çok
toksik, toksik, zararlı, alerjik, üreme için toksik ve emzirilen çocuğa zararlı
olabilen kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işlerde gebe, yeni
doğum yapmış ve emziren işçinin çalıştırılması esas olarak yasaktır. Ancak,
işçinin çalıştırılmasında zorunluluk varsa ve teknik olarak bu maddeler daha az
zararlı olanlarla değiştirilebiliyorsa, gebe işçi, mutajen ve üreme için toksik
maddelerle, emziren ve yeni doğum yapmış işçi, emzirilen çocuğa zararlı
olabilen kimyasalların dışındaki maddelerle, ancak her türlü önlem alınarak ve
sağlık durumları ile maruziyet düzeyleri sürekli kontrol altında tutularak
çalıştırılabilir)
d)
Çalışma Koşulları işe İlgili Olarak (Gebelik
süresi boyunca hiçbir surette elle taşıma işi yaptırılmaz)
Madde 9 (Gece Çalışması): Emziren işçinin doğumu izleyen 6 ay
boyunca gece çalıştırılması yasaktır.
Yeni doğum yapmış işçinin doğumu
izleyen 8 haftalık süre sonunda, emziren işçinin ise 6 aylık süreden sonra gece
çalışması yapmasının güvenlik ve sağlık açısından sakıncalı olduğunun hekim
raporu ile belirlendiği dönem boyunca, gece çalıştırılması yasaktır.
Kadın işçiler, gebe olduklarının
hekim raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece
çalıştırılmaya zorlanamazlar.
Madde 10 (Çalışma Saatleri): Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren
işçi günde 7,5 saatten fazla çalıştırılamaz.
Madde 11 (Analık İzni): Gebe işçinin doğumdan önce 8 ve doğumdan
sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmaması
esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık
süreye 2 hafta süre eklenir. İstediği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin
tamamlanmasından sonra 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre yıllık
ücretli izin hesabında dikkate alınmaz.
Madde 14 (Emzirme İzni): Kadın işçilere bir yaşından küçük
çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni verilir. Bu sürenin
hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler.
Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Madde 15 (Oda ve Yurt Açma Yükümlülüğü): Yaşları ve medeni halleri
ne olursa olsun, 100-150 kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, bir yaşından küçük
çocukların bırakılması ve bakılması ve emziren işçilerin çocuklarını
emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en
çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
Yaşları ve medeni halleri ne
olursa olsun 150 den çok kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki
çocukların bırakılması ve bakılması, emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri
için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun
kurulması zorunludur. Yurt açmakla yükümlü işverenler yurt içinde anaokulu da
açmak zorundadırlar. Yurt işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt
sağlamakla yükümlüdür.
Madde 16 (Oda ve Yurtlardan Faydalanacaklar): Oda ve yurtlardan
kadın işçilerin çocukları ile erkek işçilerin annesi ölmüş veya velayeti babaya
verilmiş çocukları faydalanırlar. Odalara 0-1, yurtlara 0-6 yaşındaki çocuklar
alınır.
Gürültü Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 23/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, işçilerin gürültüye maruz
kalmaları sonucu sağlık ve güvenlik yönünden oluşabilecek risklerden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için alınması gerekli önlemleri
belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen;
a)
En yüksek ses basıncı (Ppeak): “C”-
frekans ağırlıklı anlık gürürltü basıncını maksimum değerini,
b)
Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8 saat)
(dB(A) re.20 µPa): TSE 2607
ISO 1999: 1990 standardında tanımlandığı gibi, sekiz saatlik iş günü için,
anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu bütün gürültü maruziyet düzeylerinin
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c)
Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8h): TSE
2607 ISO 1999: 1990 standardında tanımlandığı gibi, günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için zaman
ağırlıklı ortalamasını ifade eder.
Madde 5
(Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Etkin Değerleri):
a)
Bu yönetmeliğin uygulanması bakımından günlük
maruziyet düzeyleri ve en yüksek ses basıncı yönünden maruziyet sınır değerleri
ve maruziyet etkin değerleri, aşağıda verilmiştir;
1) Maruziyet
sınır değerleri: LEX, 8h= 87 dB(A) ve Ppeak= 200 µPa
2) En
yüksek maruziyet etkin değerleri: LEX, 8h= 85 dB(A) ve Ppeak= 140 µPa
3) En
düşük maruziyet etkin değerleri: LEX, 8h= 80 dB(A) ve Ppeak= 112 µPa
b)
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde,
işçinin kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi de dikkate
alınarak maruziyet sınır değer uygulanacaktır. Maruziyet etkin değerinde kulak
koruyucuların etkisi dikkate alınmayacaktır.
Madde 8 (Kişisel Korunma): İşçilere verilen kulak koruyucular ile
ilgili olara;
1)
Gürültü maruziyeti en düşük maruziyet etkin
değeri aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına
hazır halde bulunduracaktır.
2)
Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin
değerine ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları
kullanılacaktır.
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 23/12/2003)
Madde1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, işyerlerinde kullanılacak
güvenlik ve sağlık işaretlerinin uygulanması ile ilgili kuralları
belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Aşağıdaki tabloda yer alan
hususlar güvenlik rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır.
|
Renk
|
Anlamı veya Amacı
|
Talimat ve Bilgi
|
|
Kırmızı
|
Yasak işareti
|
Tehlikeli hareket veya davranış
|
|
Tehlike alarmı
|
Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et
|
|
|
Yangınla mücadele ekipmanı
|
Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu
|
|
|
Sarı
|
Uyarı işareti
|
Dikkatli ol, önlem al, kontrol et
|
|
Mavi
(1)
|
Zorunluluk işareti
|
Özel bir davranış ya da eylem
koruyucu donanım kullan |
|
Yeşil
|
Acil kaçış, ilk yardım işareti
|
Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler
|
|
Tehlike yok
|
Normale dön
|
|
|
(1)
Mavi:
(2)
Fluoresan turuncu:
|
Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet
rengi olarak kabul edilir.
Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir.
Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu renk çok dikkat
çekicidir.
|
|
|
Sigara İçilmez
|
1. Yasaklayıcı İşaretler
Temel
nitelikleri:
-
Daire biçiminde,
-
Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı
çarçeve ve diyagonal çizgi (kırmızı kısımlar işaret alanının en az %35’ini
kapsayacaktır)
2.
Uyarı İşaretleri
|
Toksik Madde
|
|
|
Temel
nitelikleri:
-
Üçgen şeklinde,
-
Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah
çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır)
3.
Emredici İşaretler
|
Baret Giy
|
|
|
Temel
nitelikleri:
-
Daire biçiminde,
-
Mavi zemin üzerine beyaz piktogram (mavi kısımlar işaret alanının en
az %50’sini kapsayacaktır)
|
Acil çıkış ve kaçış yolu
|
|
|
4. Acil Çıkış ve İlkyardım İşaretleri
Temel
nitelikleri:
-
Dikdörtgen veya kare biçiminde,
-
Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram (yeşil kısımlar işaret alanının
en az %50’sini kapsayacaktır)
Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1,2 veya 3 ekipman.
|
Yangın merdiveni
|
|
|
5. Yangınla Mücadele İşaretleri
Temel
nitelikleri:
-
Dikdörtgen veya kare biçiminde,
-
Kırmızı zemin üzerine beyaz piktogram (kırmızı
kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır)
Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği (Resmi Gazete: 06/04/2004)
Madde 1 (Amaç ve Kapsam): Bu
yönetmeliğin amacı, karayollarında, demiryollarında ve deniz, göl ve
akarsularda hareket halindeki taşıtlarda yapılan ve 854 sayılı Deniz İş
Kanununa tabi olmayan taşıma işlerinde olduğu gibi iş süresinin bir haftanın
çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından
olanak bulunmayan işlerde çalışma dönemine ve iş sürelerine uygulanacak usul ve
esasları düzenlemektir.
Madde 2 (Dayanak): 4857 sayılı
İş Kanunu’nun 76. Maddesi.
Madde 3 (Tanımlar): Bu
yönetmelikte geçen;
·
Haftalık iş günleri: Bir
haftalık süre içinde çalışılan günlerin toplamını,
·
Çalışma dönemi: İşin
yapılmasının gerektirdiği en az 2, en çok 6 aylık bir denkleştirme süresini,
·
Çalışma süresi: Bir çalışma
dönemindeki toplam iş süresini, ifade eder.
Madde 4 (Çalışma Dönemi): Bu yönetmelik kapsamına giren işlerin
yürütüleceği çalışma dönemi, işin niteliğine göre, en çok 6 ayı geçmemek üzere,
işveren tarafından belirlenir.
Madde 5 (Çalışma Süresi): Bir çalışma
dönemindeki çalışma süresi, bu dönem içindeki hafta sayısının, haftalık çalışma
süresi çarpımı sonunda bulunan miktarı aşamaz.
Çalışma
süresinin haftalara tam bölünemediği hallerde, çalışma süresi iş günü üzerinden
ve her iş günü 7,5 saatlik iş süresi kabul olunmak suretiyle hesaplanır.
Madde 6 (Günlük Çalışma Süresi): Günlük çalışma sürelerinin uygulanmasında;
a)
Günlük iş süresi 11 saati,
gece çalışma süresi 7,5 saati, profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt
kullananların günlük çalışma süresi de 9 saati geçemez.
b)
4857 sayılı İş Kanunu’nun 63
üncü maddesinin son fıkrasında öngörülen yönetmeliğin, günlük çalışma
sürelerine ilişkin hükümlerine uyulması zorunludur.
Madde 8 (Günlük Dinlenme): İşçiler,
24 saatlik süre içinde kesintisiz en az 11 saat dinlendirilmeden
çalıştırılamaz.
Madde 9 (Hafta Tatili): Bu
yönetmelik kapsamına giren işlerde çalışan işçilere haftanın bir gününde
kesintisiz 24 saatten az olmamak üzere hafta tatili verilmesi zorunludur.
Madde 11 (Fazla Çalışma): Bu
yönetmelik kapsamına giren işlerde fazla çalışma, bir çalışma dönemindeki
çalışma süresinin dışında yapılan çalışmadır.
Bir yıl
içinde yapılacak fazla çalışmaların toplamı 270 saati aşamaz.
İlkyardım Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 22/05/2002)
Madde 1 (Amaç): Bu
yönetmeliğin amacı, fertlerin ve toplumun temel sağlık bilgisinin arttırılması,
ilkyardım bilgi ve becerisinin toplumun her bireyine öğretilmesi, her kamu,
özel kurum ve kuruluşunda personel sayılarına göre ilkyardımcı bulundurulması,
bu doğrultuda eğitimci eğitmeni, ilkyardım eğitmeni yetiştirecek ve ilkyardım
eğitimi düzenleyecek kuruluş ve merkezlerin açılış, işleyiş ve denetimi ile
ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 3359 sayılı
Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c) bendi, 181 sayılı
Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
9 uncu maddesinin (a) bendi ve 43 üncü maddesine ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha Kanununun 179 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Madde 4 (Tanımlar): Bu
yönetmelikte geçen;
·
İlkyardım: Herhangi bir kaza
ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı
sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini
önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç ve gereç aranmaksızın mevcut
araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamaları,
·
Eğitimci Eğitmeni: Sağlık
alanında en az 2 yıllık yüksekokul mezunu olup, eğitimci eğitimi veren
kuruluşlar tarafından verilen eğitimci eğitimi programına katılarak sertifika
almış kişiyi,
·
İlkyardım Eğitimcisi:
Eğitimci eğitimi veren kuruluşlar tarafından eğitilerek ilkyardım eğitimcisi
sertifikası almış sağlık personelini,
·
İlkyardımcı: İlkyardım
tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç
aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan en az Temel
İlkyardım Kursu alarak ilkyardımcı sertifikası almış kişiyi,
·
Denetim Ekibi: En az biri
hekim olmak üzere, sağlık personelinden oluşan iki kişilik ekibi,
·
İlkyardım Eğitimi: İlkyardım
eğitimcileri tarafından uygun mekânlarda veya merkezlerde, Bakanlıkça
onaylanmış programlar ile verilen eğitimi, ifade eder.
Madde 16 (İlkyardımcı ve Zorunlu İlkyardımcı İstihdamı): Tüm kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen her 20 personel için
1, ilgili mevzuata göre ağır ve tehlikeli işler kapsamında bulunan
işyerlerinde, her 10 personel için 1 olmak üzere, bu yönetmeliğe göre yetkilendirilmiş
merkezden en az “Temel İlkyardım Eğitimi” sertifikası almış ilkyardımcının
bulundurulması zorunludur.
Madde 18 (Eğitim Standartları ve Süreleri): İlkyardım eğitimleri “temel ilkyardım eğitimi”, “standart
ilkyardım eğitimi” olmak üzere iki kategoride verilir.
Eğitimin
süreleri; temel ilkyardım eğitimi için toplam iki günden az on günden çok
olmamak üzere asgari 16 saat, standart ilkyardım eğitimi için toplam beş günden
az on günden çok olmamak üzere asgari 40 saat olarak düzenlenir.
Madde 20 (Yeterlilik):
Katılımcılar, eğitim süresinin tamamına devam etmek zorundadırlar. Eğitim
sonunda katılımcıların başarılı sayılmaları için, teorik ve uygulamalı
sınavlardan ayrı ayrı 100 tam puan üzerinden asgari 85 puan almış olmaları
şartı aranır.
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri
Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 27/11/2010)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerinde görevli iş güvenliği uzmanlarının nitelikleri, eğitimleri ve
belgelendirilmeleri, görev, yetki ve sorumluluklarına dair usul ve esasları
düzenlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. ve 81. Maddeleri,
3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun’un 2. ve 12. Maddeleri.
Madde 7 (İş güvenliği uzmanlarının görevleri):
a)
Rehberlik ve danışmanlık
b)
Risk değerlendirmesi
c)
Çalışma ortamı gözetimi
d)
Eğitim, bilgilendirme ve kayıt
e)
İlgili birimlerle işbirliği
Madde 8 (İş güvenliği uzmanlarının yetkileri): (1)- İş güvenliği
uzmanının yetkileri aşağıda belirtilmiştir:
a)
İşyeri bina ve eklentilerinde, çalışma metot ve
şekillerinde veya iş ekipmanında çalışanlar açısından yakın ve hayati tehlike
oluşturan bir husus tespit ettiğinde işverene bildirmek, gerekli tedbirler
işveren tarafından alınmadığı takdirde durumu Bakanlığa rapor etmek.
b)
İşyerinde belirlediği yakın ve hayati tehlike
oluşturan bir hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işveren veya işveren
vekilinin onayını almak kaydıyla geçici olarak işi durdurmak.
c)
Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş
sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve
belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
d)
Görevinin gerektirdiği konularda işverenin
bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla iletişime geçmek ve işyerinin iç
düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.
(2)- Tam süreli iş sözleşmesi ile
görevlendirilen iş güvenliği uzmanları, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki
gelişimlerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara
katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl
içerisinde toplam 5 iş günü kadarı
çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle iş güvenliği uzmanının
ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.
Madde 9 (İş güvenliği uzmanlarının yükümlülükleri): (1)- İş
güvenliği uzmanları, bu yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin
normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının
sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik
ve ticari durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.
(2)- İş güvenliği uzmanı,
görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyelerini
onaylı deftere yazmak ve işyeri hekimi ile beraber suretlerini saklamak
zorundadır. İşyerinde yapılan denetimlerde, bu zorunluluğu yerine
getirmediğinin tespiti halinde; iş güvenliği uzmanı Bakanlıkça yazılı olara uyarılır.
Uyarı gerektiren durumun tekrarı halinde iş güvenliği uzmanlığı belgesinin
geçerliliği 1 yıl süreyle askıya alınır. Belgesinin geçerliliği askıya
alınanlar, Genel Müdürlük internet sayfasında ilan edilirler. Bir yılsonunda iş
güvenliği uzmanının tekrar görev alabilmesi için Bakanlığın onayının alınması
zorunludur.
(3)- İkinci fıkrada belirtilen
onaylı defter; iş güvenliği uzmanı ile işveren veya işveren vekilince,
gerektiğinde işyeri hekimi ile eş zamanlı olarak imzalanır. Defterin
imzalanmaması veya düzenli tutulmamasından işveren veya işveren vekili
sorumludur.
Madde 10 (İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri): (1)- İş
güvenliği uzmanları, bu yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek
için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:
a)
Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; ayda
en az 12 saat, buna ilave olarak işçi başına ayda en az 5 dakika.
b)
Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; ayda en
az 24 saat, buna ilave olarak işçi başına ayda en az 5 dakika.
c)
Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
ayda en az 36 saat, buna ilave olarak işçi başına ayda en az 10 dakika.
(2)- Az tehlikeli sınıfta yer
alan 1000 ve daha fazla işçisi olan işyerlerinde her 1000 işçi için tam gün
çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. İşçi sayısının 1000
sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan işçi sayısı göz
önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar
iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
(3)- Tehlikeli sınıfta yer alan
750 ve daha fazla işçisi olan işyerlerinde her 750 işçi için tam gün çalışacak
en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. İşçi sayısının 750 sayısının tam
katlarından fazla olması durumunda geriye kalan işçi sayısı göz önünde
bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş
güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
(4)- Çok tehlikeli sınıfta yer
alan 500 ve daha fazla işçisi olan işyerlerinde her 500 işçi için tam gün
çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. İşçi sayısının 500
sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan işçi sayısı göz
önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar
iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
(5)- İş güvenliği uzmanları
sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla işyeri
ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda
geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden düşülür.
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 06/04/2004)
Madde 1 (Amaç ve Kapsam): Bu yönetmeliğin amacı, çalışma
sürelerinin uygulanmasına ilişkin esasları düzenlemektir.
Madde 2 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. Maddesi.
Madde 3 (Çalışma süresi): Çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı
işte geçirdiği süredir. İş kanununun 66. Maddesinin birinci fıkrasında yazılı
süreler de çalışma süresinden sayılır. Aynı kanunun 68. maddesi uyarınca
verilen ara dinlenmeleri ise, çalışma süresinden sayılmaz.
Ara dinlenmeleri, iklim, mevsim,
yöredeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak, 24 saat içinde
kesintisiz 12 saat dinlenme süresi dikkate alınarak düzenlenir.
Madde 4 (Haftalık normal çalışma süresi): Genel bakımdan çalışma
süresi haftada en çok 45 saattir. Günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa
olsun 11 saati aşamaz.
Madde 5 (Denkleştirme esasına göre çalışma): Tarafların yazılı
anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerinde haftanın çalışılan
günlerine günde 11 saati aşmamak koşuluyla farklı şekilde dağıtılabilir. Bu
halde, yoğunlaştırılmış iş haftası veya haftalarından sonraki dönemde işçinin
daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması
gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir.
Denkleştirme 2 aylık südre
tamamlanacak, bu süre toplu iş sözleşmeleri ile 4 aya kadar artırılabilecektir.
Madde 6 (Kısmi süreli çalışma): İşyerlerinde tam süreli iş
sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan
çalışma kısmi süreli çalışmadır.
İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
Yönetmeliği
(Resmi Gazete: 06/04/2004)
Madde 1 (Amaç ve Kapsam): Ülkenin genel yararları yahut işin
niteliği veya üretiminin artırılması gibi nedenlerle 4857 sayılı İş Kanunu’nun
63. maddesinde belirtilen haftalık normal çalışma süresinin dışında yapılacak
fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaya ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Madde 2 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. Maddesi.
Madde 3 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen:
a)
Fazla çalışma: İş Kanunu’nda yazılı koşullar
çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmaları,
b)
Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma
süresinin sözleşmelerde 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma
süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmaları ifade eder.
Madde 4 (Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücreti):
-
Fazla çalışmanın her saati için verilecek ücret,
normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının %50 yükseltilmesi
suretiyle ödenir.
-
Fazla sürelerle çalışmalarda her bir saat fazla
çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen
miktarının %25 yükseltilmesiyle ödenir.
Madde 5 (Fazla çalışmalarda sınır): Fazla çalışma süresinin toplamı
bir yılda 270 saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerine veya yürütülen
işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir. Fazla çalışma veya fazla
sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım
saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.
Madde 6 (Serbest zaman): Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma
yapan işçi, isterse işverene yazılı olarak başvurmak koşuluyla, bu çalışmalar
karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat
otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat on beş
dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6
ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin,
işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş
günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır. İşçinin
bu kanundan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest
zaman kullandırılamaz.
Madde 7 (Fazla çalışma yapılamayacak işler):
-
Günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması
gereken işler,
-
Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon,
tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altında yapılanlarında.
Madde 8 (Fazla çalışma yaptırılmayacak işçiler):
-
18 yaşını doldurmamış işçiler,
-
İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile
önceden veya sonradan çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği
hekim raporu ile belgelenen işçiler,
-
Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren
işçiler,
-
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan
işçiler (bunlara fazla sürelerle çalışmada yaptırılamaz)
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği (Resmi Gazete:
27/11/2010)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerini yürütmek üzere kurulacak işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin
kuruluşu ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin belgelendirilmeleri, yetki
belgelerinin iptali, görev, yetki ve sorumluluklarına dair usul ve esasları
düzenlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2 ve 81. Maddeleri,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun
2 ve 12. Maddeleri.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen:
a)
Diğer sağlık personeli: Hemşire, sağlık memuru,
acil tıp teknisyeni veya çevre sağlık teknisyenini,
b)
Genel müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
Müdürlüğünü,
c)
Sorumlu müdür: İşyeri hekimliği veya iş
güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, OSGB’lerde tam süreli istihdam edilen ve
bu birimlerin iş ve işlemlerinden Bakanlığa karşı sorumlu olan kişiyi,
ifade eder.
Madde 8 (İşyeri sağlık ve güvenlik birimi): (1)- İSGB; en az bir
işyeri hekimi ile gerektiğinde diğer sağlık personeli ve sanayiden sayılan
işlerin yapıldığı işyerlerinde bunlara ilave olarak tehlike sınıfına uygun en
az bir iş güvenliği uzmanından oluşur.
(2)- İSGB, iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerinin yürütülmesinde ve çalışacak personel sayısına yetecek
büyüklükte, kolay ulaşılabilir, tercihen giriş katta kurulur. Bu birimlerde 12
metrekareden az olmamak üzere en az bir muayene ve ilkyardım odası ile
sanayiden sayılan işyerlerinde 8 metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği
uzmanı odası bulunur.
Madde 9 (Ortak sağlık ve güvenlik birimi): (1)- OSGB kurulabilmesi
ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan;
a)
En az bir işyeri hekimi,
b)
En az bir iş güvenliği uzmanı,
c)
En az bir diğer sağlık personeli istihdamı
zorunludur.
(2)- Birinci fıkrada sayılan
kişiler, birden fazla ortak sağlık ve güvenlik biriminde görev alamaz.
(3)- OSGB’ler, iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışacak personel sayısına yetecek
asgari büyüklükte olacak şekilde; en az 10 metrekarelik muayene, 15
metrekarelik ilkyardım ve acil müdahale, 10 metrekarelik iş güvenliği uzmanı
odaları ile 12 metrekarelik bekleme yerinden oluşur.
Madde 13 (Görevlendirme belgesi ve sözleşme): (5)- Sözleşmenin
feshi halinde, durum hizmet alan tarafından 5 işgünü içinde bakanlığa
bildirilir. Görevlendirme zorunluluğu bulunanların yerine 30 gün içerisinde
aranan niteliklere sahip personel görevlendirilmesi ve Genel Müdürlüğe
bildirilmesi zorunludur.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik (Resmi Gazete:
07/04/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmelik, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
çalışmalarda bulunmak üzere iş sağlığı ve güvenliği kurullarının hangi
işyerlerinde kurulacağı ve bu kurulların oluşumu, çalışma yöntemleri, görev,
yetki ve yükümlülüklerini belirler.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 80. Maddesi.
Madde 5 (İş sağlığı ve Güvenliği kurullarının oluşumu): İş sağlığı
ve güvenliği kurulları aşağıda belirtilen kişilerden oluşur.
a)
İşveren veya işveren vekili,
b)
İş Kanunu’nun 82. maddesi uyarınca iş güvenliği
ile görevli mühendis veya teknik eleman,
c)
İş Kanunu’nun 81. maddesi uyarınca
görevlendirilen işyeri hekimi,
d)
İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya
idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,
e)
Varsa sivil savunma uzmanı,
f)
İşyerinde görevli formen, ustabaşı veya usta,
g)
2821 sayılı Sendikalar Kanununun değişik 34.
maddesi hükmü uyarınca işyerinde bulunan sendika temsilcilerinin kendi
aralarında seçecekleri kişi, işyerinde sendika temsilcisi yoksa o işyerindeki
işçilerin yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilecek işçi,
h)
Sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi.
Madde 8 (Çalışma Usulleri): İş sağlığı ve güvenliği kurulları
inceleme, izleme ve uyarmayı öngören bir düzen içinde ve aşağıdaki esasları göz
önünde bulundurarak çalışırlar.
a)
Kurullar ayda en az bir kere toplanır.
Toplantının yeri, günü ve saati toplantıdan en az 48 saat önce kurul üyelerine
bildirilir.
b)
Ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri
gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü
toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına ya da sekreterine
yapılması gerekir.
c)
İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından
kendisinin sağlığını bozacak ve vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil
ve hayati bir tehlike ile karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve güvenliği
kuruluna başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını
talep edebilir. Kurul, aynı gün acilen toplanarak kararını verir, bu durumu
tutanakla tespit eder ve karar işçiye yazılı olarak bildirilir.
d)
Kurulun olağan toplantılarının süresi toplam
olarak ayda 24 saati geçemez. Bu toplantıların günlük çalışma saatleri içinde
yapılması asıldır. Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma
süresinden sayılır.
e)
Kurul, üyelerin çoğunluğu ile toplanır, kararlar
toplantıya katılanların oy çoğunluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde
başkanın oyu kararı belirler.
f)
Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili
alınan kararları içeren bir tutanak düzenlenir.
g)
Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere
ilgililere duyurulur. Ayrıca işçilere duyurulması faydalı görülen konular
işyerinde ilan edilir.
h)
Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin
kararlar ve bunlarla ilgili uygulamalar hakkında başkan veya kurulun sekreteri
tarafından kurula gerekli bilgi verilir ve gündeme geçilir.
İşyerlerinde İşin Durdurulmasına veya İşyerlerinin kapatılmasına Dair
Yönetmelik
(Resmi Gazete: 05/03/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmelik, işyerlerinde işçiler için tehlikeli
olan tesis ve tertiplerin veya makine ve cihazların ne şekilde işletilmekten
alıkonulacağı ve bunların ne şekilde yeniden işletilmelerine izin
verilebileceği, işyerinin kapatılması ve açılması, işin durdurulmasına veya
işyerinin kapatılmasına karar verilinceye kadar acil hallerde alınacak
önlemlere ilişkin hususlar ile komisyonda görev yapacak işçi ve işveren
temsilcilerinin nitelikleri, seçimi, komisyonun çalışma şekli ve esaslarını
belirler.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 79. Maddesi.
Madde 5 (Komisyonun Kuruluşu): İşyerlerinde işin durdurulmasına
veya işyerinin kapatılmasına karar vermeye yetkili komisyon, iki müfettiş ve
bölge müdürü ile bir işçi ve bir işveren temsilcisinden oluşur.
Komisyona katılacak
müfettişlerden biri, işin durdurulmasını veya işyerinin kapatılmasını teklif
eden müfettiştir. Komisyona kıdemli müfettiş başkanlık eder.
Komisyona işçi temsilcisi olarak,
bölge müdürlüğü görev alanı içinde her işkolu için, kendisine mensup işçi
sayısı en yüksek olan işçi sendikaları konfederasyonu yönetim kurulunca bir
asil, bir yedek üye seçilir. Mecbur kalınan durumda işyerinde çalışan işçiler
arasından, işçilerce seçilen temsilci, komisyona üye olarak katılabilir.
İşveren temsilcisi olarak, her
işkolu için, kendisine mensup işveren sayısı en yüksek olan işveren sendikaları
konfederasyonu yönetim kurulunca bir asil, bir yedek üye seçilir. Mecbur
kalınması halinde işveren veya vekili komisyona üye olarak katılabilir.
Madde 6 (Süreler): İşçi ve işveren temsilcilerinin görev süreleri 2
yıldır. Sürenin bitiminden itibaren 6 işgünü içinde seçilen asil ve yedek
temsilciler bölge müdürlüklerine bildirilir. Süresi bitenler yeniden
seçilebilirler.
Madde 7 (Komisyonun Toplantıya Çağırılması): Müfettiş, işin kısmen
veya tamamen durdurulmasını, işyerinin kısmen veya tamamen kapatılmasını
gerektiren bir durumun varlığını raporla bildirirse, bölge müdürü, komisyonu
yazılı olarak toplantıya çağırır. Çağrı yazısında toplantının günü, saati, yeri
ve işin durdurulmasını veya işyerinin kapatılmasını gerektiren sebepler belirtilir.
Bunlar ayrıca işverene de bildirilir.
Madde 8 (Toplantı): Komisyon toplantılarına müfettişlerin ve bölge
müdürünün katılması mecburidir.
İşçi veya işveren temsilcilerinin
veya yedeklerinin katılmaması, komisyonun toplanmasını ve karar almasını engellemez.
Madde 9 (Kararlar): Kararlar oy çoğunluğu ile alınır. Oyların
eşitliği halinde, başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.
Kararların gerekçeli yazılması ve toplantıya katılanlarca imzalanması gerekir.
İşin kısmen veya tamamen durdurulmasına,
işyerinin kapatılmasına karar verildiği sırada, işveren, durdurma veya kapatma
sebeplerini gidermek için çalışma talebinde bulunursa, çalışmaya izin
verildiği, gerekirse süre de belirlenerek, işin durdurulmasına veya
kapatılmasına dair karara yazılır.
Madde 18 (İlamların Yerine Getirilmesi): Durdurma veya kapatma
kararına karşı işverenin yerel iş mahkemesinde 6 iş günü içinde itiraz hakkı
vardır.
İş mahkemesine itiraz, işin
durdurulması veya işyerinin kapatılması kararının uygulanmasını durdurmaz.
Mahkeme itirazı öncelikle görüşür
ve 6 iş günü içinde karara bağlar. Kararlar kesindir.
İş mahkemelerinin işin
durdurulması kararlarının kaldırılmasına dair kararları bölge müdürünce yerine
getirilir, işyerinin kapatılması kararlarının kaldırılmasına dair kararları
ise, bölge müdürlüğünce mülki amire intikal ettirilir. Mülki amirin emriyle
işyeri güvenlik kuvvetlerince açılır.
Bunlara dair tutanaklar bölge
müdürlüğünde saklanır.
Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Koşullarına Dair
Yönetmelik
(Resmi Gazete:09/08/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, 18 yaşını doldurmuş kadın
işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 73. Maddesi.
Madde 5 (Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Süreleri):
Kadın işçiler her ne şekilde olursa olsun gece postalarında 7,5 saatten fazla
çalıştırılamazlar.
Madde 7 (Rapor): Kadın işçilerin, gece postalarında
çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce işyeri hekimi, işyeri ortak
sağlık birimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde
sırasıyla en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu, sağlık ocağı, Hükümet veya
belediye doktorlarına muayene ettirilerek, çalışmalarına engel bir durumun
olmadığına dair sağlık raporlarının alınması şarttır. Bu işçilerin muayeneleri
her 6 ayda bir tekrarlanır.
Madde 8 (Kadın İşçilerin Çalışan Eşlerinin Gece Postalarında
Çalıştırılmaları): Kadın içinin kocası da işin postalar halinde yürütüldüğü
aynı veya ayrı bir işyerinde çalışıyor ise, kadın işçinin isteği üzerine, gece
çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına rastlamayacak şekilde
düzenlenir.
Aynı işyerinde çalışan karı
kocanın aynı gece postasında çalışma istekleri, işverence, olanak oranında
karşılanır.
Madde 9 (Gebelik ve Analık Durumunda Çalışma ve Bildirim): Kadın
işçiler, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar,
emziren kadın işçiler ise doğum tarihinden başlamak üzere 6 ay süre ile gece
postalarında çalıştırılamazlar. Emziren kadın işçilerde bu süre, ana ve çocuğun
sağlığı açısından gerekli olduğunun hekim raporuyla belgelenmesi halinde, 1
yıla kadar uzatılır.
Bu işçilerin bahsedilen
sürelerdeki çalışmaları, Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla
Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri saklı
kalmak üzere, gündüz postalarına rastlayacak şekilde düzenlenir.
Madde 10 (Bildirim): Gece postalarında kadın işçi çalıştırmak
isteten işverenler, gece çalıştırılacak kadın işçilerin isim listelerini ilgili
bölge müdürlüğüne gönderirler.
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
Önlemleri Hakkında
Yönetmelik (Resmi Gazete: 26/12/2003)
Yönetmelik (Resmi Gazete: 26/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, işçilerin i kanserojen ve
mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanan risklerden korunması için bu
maddelere maruziyetin önlenmesi de dahil olmak üzere gerekli sağlık ve güvenlik
önlemlerini belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen;
a)
Kanserojen madde: Solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser
oluşumunu hızlandıran maddeleri,
b)
Mutajen madde: Solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen
veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddeleri,
c)
Sınır değer: Kanserojen ve mutajen maddenin,
işçinin solunum bölgesinde bulunan havadaki, Ek-3’de belirlenen referans zaman
aralığındaki, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonunu ifade eder.
Madde 5 (Risk Değerlendirilmesi): Kanserojen ve mutajen maddelere
maruziyet riski bulunan işlerde çalışanların, bu maddelere maruziyet şekli,
maruziyet miktarı ve maruziyet süresi belirlenerek risk değerlendirilmesi
yapılacak ve alınması gerekli sağlık ve güvenlik önlemleri belirlenecektir.
Risk değerlendirilmesi yapılırken
çalışma şartları, maruziyet şekli ve derecesi dikkate alınarak, risk
değerlendirmesinin geçerli olduğu süre ile hangi aralılarla yenileneceği
belirlenecek ve her durumda en az 5 yılda bir defa yenilenecektir.
Madde 13 (Eğirim): İşveren, işçilerin ve/veya temsilcilerinin
yeterli ve uygun eğitim almalarını sağlayacak, işçilere özellikle aşağıdaki
konularda gerekli bilgi ve talimatı verecektir;
a)
Sağlığı etkileyebilecek riskler ile sigara
içmenin getireceği ek riskler,
b)
Maruziyeti önlemek için alınması gerekli
önlemler,
c)
Hijyen kuralları,
d)
Koruyucu malzeme ve giyim eşyalarının
kullanılması,
e)
Kazaların önlenmesi ve kaza halinde kurtarma
çalışmaları da dâhil yapılması gereken işler,
Yeni bir risk ortaya çıktığında
veya risklerde değişiklik olduğunda eğitim yenilenecek ve belirli aralıklarla
tekrarlanacaktır.
İşveren kanserojen ve mutajen
madde içeren tesis ve kapların üzerinde bulunması gereken etiket, uyarı ve
tehlike işaretleri ile ilgili olarak işçilere gerekli bilgi ve eğitimi
verecektir.
Madde 17 (Kayıtların Saklanması): Bu yönetmeliğin 14. maddesinin
(c) bendinde ve 16. maddesinin (d) bendinde belirtilen kayıtlar (kişisel sağlık
kayıtları) maruziyetin sona ermesinden sonra en az 40 yıl süre ile
saklanacaktır.
İşyerinde faaliyetin sona ermesi
halinde işveren bu kayıtları Bakanlığa vermek zorundadır.
Madde 18 (Sınır Değerler): Kanserojen ve mutajen maddelerin sınır
değerleri Ek-3’de verilmiştir.
EK-III
MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ
|
|
Sınır
Değerler
|
Açıklama
|
|||
|
Maddenin
Adı
|
EINECS
(1)
|
CAS
(2)
|
Mg/m3
(3)
|
ppm
(4)
|
|
|
Benzen
|
200-753-7
|
71-43-2
|
3.25
(3)
|
1
(5)
|
Deri
(6)
|
|
Vinilklorür
monomeri
|
200-831
|
75-01-4
|
7.77
(3)
|
3
(5)
|
----
|
|
Sert
ağaç tozları
|
----
|
----
|
5.0
(5)
|
----
|
----
|
(1)
EINECS: Mevcut kimyasal maddelerin Avrupa envanteri
(2)
CAS: Kimyasal abstrakt servis numarası
(3)
mg/m3: Bir metre küp havadaki maddenin miligram olarak miktarı (20 C sıcaklıkta
ve 760 mm Civa basıncında)
(4)
ppm: Milyonda kısım olarak hacim (milimetre/metreküp)
(5)
Sekiz saatlik referans zamanına göre hesaplanan veya ölçülen değer
(6)
Deri yoluyla da maruziyetin olabildiği durumlar
(7)
Sert ağaç tozu diğer ağaç tozları ile karışık ise karışımın tümü için bu değer
uygulanır.
Kimyasal Maddelerle
Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 26/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, işyerinde bulunan,
kullanılan veya herhangi bir şekilde işlem gören kimyasal maddelerin
tehlikelerinden ve zararlı etkilerinden işçilerin sağlığını korumak ve güvenli
bir çalışma ortamı sağlamak için asgari şartları belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen terim ve kavramlar aşağıda
açıklanmıştır;
Kimyasal madde: Doğal halde bulunan veya üretilen veya herhangi bir
işlem sırasında veya atık olarak ortaya çıkan veya kazara oluşan her türlü
element, bileşik veya karışımlardır.
Tehlikeli kimyasal madde:
a)
Patlayıcı,
oksitleyici, çok kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı,
aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve
çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeler,
b)
Yukarıda
sözü edilen sınıflamalara girmemekle beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya
toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni
ile işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeler,
c)
Mesleki
maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddelerdir.
Patlayıcı madde:
Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon
verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya
belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu,
jelâtinimsi haldeki maddelerdir.
Oksitleyici madde:
özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli
ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan maddeleridir.
Çok
kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve
35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda
sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki
maddelerdir.
Kolay
alevlenir madde:
a) Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava
ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen,
b) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden
yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden
katı haldeki,
c) Parlama noktası 21° C 'nin altında olan sıvı
haldeki,
d) Su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli
miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddelerdir.
Alevlenir
madde: Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki
maddelerdir.
Çok
toksik madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik
hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.
Toksik
madde: Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında,
deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya
ölüme neden olan maddelerdir.
Zararlı
madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla
emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden
olan maddelerdir.
Aşındırıcı
madde: Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden
olabilen maddelerdir.
Tahriş
edici madde: Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani,
uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna
neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddelerdir.
Alerjik
madde: Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede
hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması
durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan
maddelerdir.
Kanserojen
madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz
ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran
maddelerdir.
Mutajen
madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz
ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu
hızlandıran maddelerdir.
Üreme
için toksik madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında,
deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini
azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri
meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Çevre
için tehlikeli madde: Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir
veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan kısa veya uzun süreli tehlikeler
gösteren maddelerdir.
Kimyasal
maddenin işlem görmesi: Bu maddelerin üretilmesi, işlenmesi,
kullanılması, depolanması, taşınması, atık ve artıkların arıtılması veya
uzaklaştırılması işleridir.
Mesleki
maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8
saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde
konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırıdır.
Solunum
bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta
noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısıdır.
Biyolojik
sınır değeri: Kimyasal maddenin, metabolitinin veya
etkilenmeyi belirleyecek bir maddenin uygun biyolojik ortamdaki
konsantrasyonunun üst sınırıdır.
Sağlık
gözetimi: Çalışanların belirli bir kimyasal maddeye
maruziyetleri ile ilgili olarak sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılan
değerlendirmelerdir.
Tehlike:
Bir
kimyasal maddenin yapısal özelliği nedeni ile zarar verme potansiyelidir.
Risk:
Kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet
koşullarında ortaya çıkması olasılığıdır.
Madde 6 (Risk Değerlendirmesi): Risk değerlendirmesi aşağıdaki hallerde
yenilenecektir:
1)
Risk
değerlendirmesinde belirlenen südre,
2)
Çalışma
koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda,
3)
Ortam
ölçümleri ve sağlık gözetimlerinin sonuçlarına göre gerektiğinde,
4)
Kimyasal
maddeler nedeni ile herhangi bir kaza olduğunda,
5)
En az
5 yılda bir defa.
Madde 8 (Özel Koruyucu ve
Önleyici Tedbirler):
Tehlikeli kimyasal maddelerle yapılan çalışmalarda aşağıda belirtilen özel
önlemler alınacaktır:
f)
İşveren,
risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak,
işçileri kimyasal maddelerin fiziko kimyasal özelliklerinden kaynaklanan
tehlikelerden korumak için, bu maddelerin işlenmesi, depolanması, taşınması ve
birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi
de dahil olmak üzere, yapılan işlemin özelliğine uygun olarak aşağıda
belirtilen öncelik sırasına göre teknik önlemleri alacak ve idari düzenlemeleri
yapacaktır;
1) İşyerinde parlayıcı madde miktarının
tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin
tehlikeli miktarlarda bulunması önlenecektir. Bu mümkün değilse,
2) İşyerinde yangın veya patlamaya sebep
olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunması önlenecektir.
Kimyasal
olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep
olabilecek şartlar ortadan kaldırılacaktır.
3) Parlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın
veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve karışımlarının
zararlı fiziksel etkilerinden, işçilerin zarar görmesini önlemek veya en aza
indirmek için gerekli önlemler alınacaktır.
4) Patlama basıncının etkisini azaltacak
sistemler bulunacaktır.
Madde 10 (İşçilerin Eğitimi
ve Bilgilendirilmesi):
Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışanların eğitimi ve bilgilendirilmesi ile
ilgili esaslar aşağıda verilmiştir:
a)
İşveren,
işçilere veya temsilcilerine, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin 10 ve 12
nci maddelerinde belirtilen hususlarla birlikte özellikle;
1) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen
bilgiler ve çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olması halinde gerekli
yeni bilgiler,
2) İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek
tehlikeli kimyasal maddeler ile ilgili, bu maddelerin tanınması, sağlık ve
güvenlik riskleri, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal
düzenlemeler,
3) İşçilerin kendilerini ve diğer işçileri
korumaları için alınması gerekli önlemler ve yapılması gerekli işler,
4) Tehlikeli kimyasal maddeler için
tedarikçiden sağlanan malzeme bilgi formları,
hakkında bilgi
sağlamak ve eğitim vermekle yükümlüdür.
İşçiler veya temsilcilerine verilecek bilgi, bu yönetmeliğin 6 ncı
maddesine göre yapılan risk değerlendirmesi sonucu ortaya çıkan riskin derecesi
ve özelliğine bağlı olarak, sözlü talimat ve yazılı bilgilerle desteklenmiş
eğitim şeklinde olacaktır. Bu bilgiler değişen şartlara göre güncellenecektir.
b)
Tehlikeli
kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve benzeri tesisat
ilgili mevzuata uygun olarak ve içindeki maddeyi ve tehlikelerini açıkça
belirtecek şekilde etiketlenecek ve işaretlenecektir.
c)
Kimyasal
madde üreticileri veya tedarikçileri, işverenin talep etmesi halinde, risk
değerlendirmesi için gerekli olan, bu yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (a)
bendinde yer alan hususlar ile ilgili tüm bilgileri vermek zorundadır.
Madde 11 (Yasaklar): Ek-3’te liste halinde belirtilen kimyasal
maddelerle yapılacak çalışmalarda aşağıda belirtilen hususlara uyulacaktır:
a)
İşçilerin,
Ek-3’te belirtilen kimyasal maddelerden veya bu maddelerin kullanıldığı
işlemlerden kaynaklanan sağlık risklerinden korunması için bu maddelerin
belirtilen oranlardan fazla bulunması halinde bu maddelerin üretilmesi,
kullanılması ve işlemlerin yapılması yasaktır.
b)
Ancak,
tam kapalı sistemlerde, mümkün olan en az miktarlarda ve işçilerin bu maddelere
maruziyetlerinin önlenmesi şartı ile Bakanlıktan izin alınarak Ek-3’te belirtilen
maddelerle sadece aşağıdaki hallerde çalışma yapılabilir;
1) Bilimsel araştırma ve deneylerde,
2) Yan ürünlerde veya atık maddelerde bulunan
bu maddelerin ayrılması işlerinde,
3) Teknoloji gereği ara madde olarak
kullanılması zorunlu olan üretimlerde,
c)
Yukarıda
(b) bendinde belirtilen çalışmalar için izin isteyenler,
1) İzin isteme nedeni,
2) Kimyasal madde veya maddelerin yıllık
kullanım miktarları,
3) Bu maddelerde çalışacakların sayısı,
4) Maddelerin kullanılacağı işler,
reaksiyonlar ve prosesler,
5) İşçilerin bu maddelere maruziyetini
önlemek için alınan önlemler,
hakkındaki
bilgileri Bakanlığa vermek zorundadır.
EK-III
KULLANIMI YASAK OLAN KİMYASAL MADDELER
İLE YAPILMASI YASAKLANAN İŞLER
Aşağıda belirtilen kimyasal maddelerin
ithali, üretimi ve bu maddelerin işyerinde kullanımı ile kimyasal maddeler
ihtiva eden aşağıdaki belirtilen işlerin yapılması yasaktır. Ancak bu maddeler
başka bir kimyasal madde içindeki veya atık maddedeki konsantrasyonu, aşağıda
verilen limit değerlerin altında bulunuyorsa bu yasak uygulanmaz.
a) Kimyasal Maddeler:
|
EINECS No ( 1 )
|
CAS No ( ² )
|
Madde Adı
|
Yasak Uygulanmayacak Limit Değer
|
|
202-080-4
|
91-59-8
|
2-naftilamin ve tuzları
|
% 0.1 (ağırlıkça)
|
|
202-177-1
|
92-67-1
|
4-aminodifenil ve tuzları
|
% 0.1 (ağırlıkça)
|
|
202-199-1
|
92-87-5
|
Benzidin ve tuzları
|
% 0.1 (ağırlıkça)
|
|
202-204-7
|
92-93-3
|
4-nifrodifenil
|
% 0.1 (ağırlıkça)
|
( 1 ) EINECS : Kimyasal maddelerin Avrupa Envanteri.
( 2 ) CAS : Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası.
Kişisel Koruyucu
Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 11/02/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu yönetmeliğin amacı, işyerindeki
risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere
dayalı toplu koruma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile
sağlanmadığı durumlarda, kullanılacak kişisel koruyucuların özellikleri,
temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar):
B) Aşağıda belirtilenler, kişisel koruyucu
donanımdan sayılmaz:
a) Özel olarak çalışanın sağlığını ve
güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve üniformalar,
b) Acil kurtarma servislerinin
kullandıkları ekipman,
c) Askerlerin, polislerin ve diğer kamu
güvenli güçlerinin giydiği ve kullandığı kişisel koruyucular,
d) kara taşımacılığında kullanılan kişisel
koruyucular,
e) Spor ekipmanı,
f) Nefsi müdafaayı veya caydırmayı
hedefleyen ekipman,
g) Riskleri ve istenmeyen durumları ikaz
eden, taşınabilir cihazlar.
Ek-2: Kişisel Koruyucu Donanım Listesi
Ek-3: Kişisel Koruyucu Donanım Kullanılmasının
Gerekli Olabileceği İşler ve Sektörler
Maden ve Taşocakları
İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
(Resmi Gazete: 14/09/1990)
Madde 1 (Amaç): Yönetmeliğin amacı maden ve taşocakları
işletmelerinde, tünel yapımında ve tamamlayıcı tesislerinde çalışan işçilerde
pnömokonyoz (akciğer toz) hastalığına neden olacak toz oluşumunu önlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 1475 sayılı İş Kanunu’nun 74 üncü maddesine
istinaden çıkarılan “Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında
Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük”ün 380 inci
maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.
Madde 4 (Tanımlar): Bu yönetmelikte geçen;
Toz: Maden ve taş ocaklarında, tünel yapımında ve tamamlayıcı
tesislerinde işyeri havasına yayılan mineral ve kayaç parçacıklarını,
Solunabilir Toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0-5 mikron
büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı 3 mikrondan küçük, uzunluğu
çapın en az 3 katı olan ipliksi tozları,
Fibrojen Toz: Solunumla akciğerlere ulaşarak biriken
ve bunun sonucunda dokusal değişim oluşturarak akciğerlerde fonksiyonel
bozukluk yapan tozları,
İnert Toz: Solunumla akciğerlere ulaşmalarına
rağmen akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları,
Pnömokonyoz - Akciğer Toz Hastalığı: Akciğerlerde toz birikmesi ve buna karşı
dokusal tepkime sonucu oluşan akciğer hastalığını,
Toz Ölçümü: Ortam havasında gravimetrik esasa veya
ipliksi tozlarda lif sayısına göre toz miktarını belirlemeyi,
Tozsuz İşler: Ortam havası eşik sınır değeri (ESD) O
MG/m³ olan işleri,
Tozla Mücadele Birimi (TMB): Maden ve taş ocaklarında, tünel
yapımında ve tamamlayıcı tesislerinde Yönetmelik hükümlerine uygun biçimde
tozla mücadele işlevini üstlenecek birimi,
Toz Kontrol Mühendisi: Toz kontrolü konularında eğitim veya
kurs görmüş ve daimi olarak işyerinde görevli olan maden veya jeoloji
mühendisini, birden fazla işletmesi olan işverenlerin işletmelerden birinde
veya Genel Müdürlük merkezinin bulunduğu yerde ikamet eden maden veya jeoloji
mühendisini,
Toz Laboratuar Sorumlusu: Laboratuarda toz değerlendirmeleri
konusunda eğitim görmüş jeoloji, maden ve kimya mühendisi veya kimyageri,
Örnekçi: Maden ve taşocaklarında, tünel yapımında ve tamamlayıcı tesislerinde
çalışma ortamından örnek alma konusunda eğitim görmüş işçi veya teknisyeni,
Tozla Mücadele Komisyonu (TMK): Yönetmelikle ilgili konularda alınacak
kararlara esas olmak üzere teknik ve tıbbi açıdan görüşler hazırlamak amacıyla
oluşturulan komisyonu,
İSGÜM: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Merkezi ve bu Merkezin bölge laboratuar şefliklerini,
Eşik Sınır Değer (ESD;TWA): Uzun süre ve olağan çalışma saatlerinde
sağlık açısından herhangi bir sorun oluşturmayan günlük aşılmaması gereken
değeri,
Tam Kapalı Sistem: Tozun kaynağından emilerek çöktürme ve
lüzum halinde filtre işleminden sonra, eşik sınır değerlerin altında toz
bulunduran havayı çalışma ortamına bırakan sistemi,Kristal yapıda SiO2, Kuvarsi
tridimit, kristobaliti,
Asbest: Serpantin veya amfibol gruplarına giren lif yapılı minerallerden
kirizotil (beyaz asbest), aktinolit, amozit (kahverengi asbest) antofillit,
krokidolit (mavi asbest), tremolit minerallerinden birini veya birkaçını içeren
karışımı,
Toz Örnekleme Cihazı: Ortam havasındaki solunabilir tozları
örneklemeye yarayan cihazı ve kişisel toz toplama cihazını, Standart Göğüs
Filmi: 35x35 cm. veya daha büyük boyutta ILO sınıflandırılmasına göre 1 ve 2
nci kalitede göğüs radyografisini,
A Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömonkonyoz
Radyografisi Sınıflandırması konusunda eğitim almış hekimi,
B Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömonkonyoz
Radyografisi Sınıflandırması konusunda eğitim almış göğüs hastalıkları veya
radyoloji uzmanı hekimi,
ifade eder.
Madde 6 (Tozla Mücadele
Komisyonu (TMK)): Sağlık
Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, maden işkolunda kendisine
mensup işçi ve işveren sayısı en yüksek işçi ve işveren konfederasyonlarından
birer temsilci ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı temsilcileri ve Bakanlıkça
uygun görülecek tozla mücadele ve pnömokonyoz konularında çalışmaları bulunan
bir hekim ve bir mühendisin katılmasıyla bir komisyon kurulur. Bu komisyon
üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirebilir.
Bu komisyon en
az altı ayda bir defa toplanarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İşçi
Sağlığı Daire Başkanlığının, İş Teftiş Kurulu Başkanlığının Yönetmelik
kapsamına giren işyerleri işverenlerinin ve konu ile ilgili diğer kuruluşların
Yönetmelik uygulamasına ilişkin görüş ve önerilerini inceleyerek karara bağlar.
T.M.K'nın sekreterlik hizmetleri, İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından
yürütülür.
Madde 8 (Tozla Mücadele Birimi Kurulacak
İşyerleri): Toplam işçi sayısı 300 ve daha fazla olan işletmeler TMB
kurmakla yükümlüdürler. İşçi sayısı 300'den az olan işyerleri, üretim
kapasitesi, İSGÜM ölçüm sonuçlarına dayanarak tozun niteliği ve yoğunluğuna
göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişinin veya İSGÜM'ün teklif
edeceği işyerleri, TMK'nın uygun görmesi durumunda TMB kurmak zorundadır. Yönetmelik
kapsamına giren ve aynı il sınırları dâhilinde veya 100 km. çaplı alan içindeki
işyerleri ortaklaşa Tozla Mücadele Birimi kurabilirler. Bir TMB kurmuş olan
işveren, aynı tozla mücadele birimi ile farklı illerde ve diğer
işletmelerindeki tozla mücadele işlemlerini yürütebilir.
Madde 9 (Tozla Mücadele Birimi): Tozla
Mücadele Birimi; bir toz kontrol mühendisi, toz laboratuar sorumlusu, yeterli
sayıda örnekçi, örnek alma cihazı ve laboratuardan oluşur.
Makine Koruyucuları Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 17/05/1983)
Madde
1 (Amaç): Bu yönetmelik, 23 Mayıs 1967 tarih, 872
sayılı Kanunun uygulanması ve 1475 sayılı İş Kanununun 74. maddesi uyarınca
yürürlüğe konmuş olan tüzüklerin ilgili hükümlerine açıklık getirilmesi
amacıyla çıkartılmıştır.
Madde 3 (Tanımlar): Bu yönetmelikte
geçen;
"Makine" deyimi; bir tür enerjiyi
başka bir tür enerjiye çevirerek veya insan gücü ile belirli işler yapan
çeşitli kısımlardan meydana gelmiş araçları,
"Koruyucu" deyimi; makinelerin
transmisyon düzenlerinde hareketli parçalarında ve operasyon noktalarında
kullanılan koruma düzeni ile güvenli olmayan durumlarda kullanılacak durdurma
sisteminin tümünü,
"Transmisyon
düzeni"
deyimi; güç aktaran milleri, volanları, kasnakları, kayışları, kaplinleri,
muyluları, bilyeleri, krankları, kavramaları, dişli düzenlerini, zincir ve
dişlisi gibi elemanları,
"Hareketli
parçalar"
deyimi; makine ve tezgâhlarda güç aktarmayan ancak hareket eden (örneğin
planyaların kalem tespit başlıkları, besleme merdaneleri, vargel tablaları vb.
gibi) elemanları,
"Operasyon
noktaları"
deyimi; makine ve tezgâhta talaş kaldıran, şekillendiren, delen, ezen, kesen
veya başka şekilde işlem yapan kısım ile iş alıp verirken tehlikeli olan
bölgeleri,
"Durdurma düzeni" deyimi; konveyör
kayışlarının yanlarında bulunan güvenlik halatları, koruyuculara kilitleri,
imdat düğme ve frenleri, asansör paraşütleri gibi güvenli olmayan durumlarda
sistemi durdurmaya sağlayan düzenekleri belirtir.
Madde
4 (Koruyucuların Özellikleri): Koruyucular,
operatör ile makine ve tezgâhta görevli diğer personeli kaza, iş kazaları ve
meslek hastalıklarına karşı koruyacak, parça sıçraması, gaz, toz intişarı gibi
durumları da önleyecek nitelik ve biçimde olacaktır. Koruyucular, tezgâhla
doğrudan ilgisi olmamakla birlikte tezgâh veya makine çevresinde bulunanların
da hareket eden kısımlarla temasını önleyecektir.
Madde 7 (Koruyucu Aralığı): Pres
giyotin ve benzeri tezgâhlarda koruyucu aralığı ile operasyon noktasına olan
uzaklıklar aşağıda verilmiştir.
|
|
Koruyucu Aralığı
|
|
|
Koruyucunun
Operasyon
|
|
|
|
|
(en çok mm)
|
|
Noktasına
Uzaklığı (mm)
|
|
||
|
|
6
|
|
|
0 - 30
|
|
|
|
|
10
|
|
|
38 - 53
|
|
|
|
|
13
|
|
|
53 - 78
|
|
|
|
|
16
|
|
|
78 - 130
|
|
|
|
|
20
|
|
|
130 - 155
|
|
|
|
|
22
|
|
|
155 - 180
|
|
|
|
32
|
|
|
180 - 206
|
|
|
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması
Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 26/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu
yönetmeliğin amacı, işyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların
tehlikelerinden çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için alınması
gerekli önlemleri belirlemektir.
Madde 2 (Kapsam): Bu
yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren ve
patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan işyerlerini kapsar. Ancak;
a)
Hastalara tıbbi tedavi
uygulamak için ayrılan yerler ve tıbbi tedavi uygulaması,
b)
01/4/2002 tarihli ve 24713
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gaz Yakan Cihazlara Dair
Yönetmelik kapsamında yer alan cihazların kullanılması,
c)
Patlayıcı maddelerin ve kimyasal
olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretimi, işlemlerden geçmesi,
kullanımı, depolanması ve nakledilmesi,
d)
Sondaj üretimiyle maden
çıkarma işleri ile yer altı ve yerüstü maden çıkarma işleri,
e)
Uluslar arası antlaşmaların
kapsamında bulunan kara, hava ve su yolu taşıma araçlarının kullanılması, bu
yönetmelik kapsamı dışındadır.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı
İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu
yönetmelikte geçen;
a)
Patlayıcı ortam: yanıcı
maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile
oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen
karışımı,
b)
Normal çalışma şartları: Bir
tesisin tasarımlanan amaç doğrultusunda, ölçü ve değerlerde çalıştırılmasını
ifade eder.
Patlayıcı Ortam Oluşturabilecek Yerlerin Sınıflandırılması
1-Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerler
Çalışanların
sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda
patlayıcı karışım oluşabilecek yerler, bu yönetmeliğe göre tehlikeli kabul
edilecektir.
Çalışanların
sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda
patlayıcı karışım oluşması ihtimali bulunmayan yerler bu yönetmeliğe göre
tehlikesiz kabul edilecektir.
Patlayıcı
ve/veya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları karışımların, bağımsız olarak bir
patlama meydana getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla kanıtlanmadıkça, bu
maddeler patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilecektir.
2-Tehlikeli Yerlerin Sınıflandırılması
Tehlikeli
yerler, patlayıcı ortam oluşma sıklığı ve bu ortamın devam etme süresi esas
alınarak, bölgeler halinde sınıflandırılır.
Bölge 0: Gaz, buhar ve sis
halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın
sürekli olarak veya uzun süre ya da sık sık oluştuğu yerler.
Bölge 1: Gaz, buhar ve sis
halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın
normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler.
Bölge 2: Gaz, buhar ve sis
halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında
patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa
bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.
Bölge 20: Havada bulut halinde
bulunan yanıcı tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık
patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
Bölge 21: Normal çalışma
koşullarında, Havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların ara sıra patlayıcı
ortam oluşturabileceği yerler.
Bölge 22: Normal çalışma
koşullarında, havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların patlayıcı ortam
oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca
çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler.
Ekipmanların ve Koruyucu Sistemlerin Seçiminde Uygulanacak
Kriterler
Risk
değerlendirmesine göre hazırlanan patlamadan korunma dökümanında aksi
belirtilmemesi halinde, patlayıcı ortam oluşabilecek tüm yerlerdeki ekipman ve
koruyucu sistemler, 27/10/2002 tarihli ve 24919 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat
ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelikte belirtilen kategorilere göre
seçilecektir.
Özellikle
gazlar, buharlar, sisler ve tozlar için aşağıda belirtilen bölgelerde,
karşılarında verilen kategorideki ekipman kullanılacaktır.
Bölge 0 veya
Bölge 20: Kategori 1 ekipman,
Bölge 1 veya
Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman,
|
Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerler
İçin Uyarı İşareti
Uyarı işaretinin belirleyici özellikleri:
·
Üçgen
şeklinde
·
Siyah kenarlar ve sarı zemin üzerine siyah
yazı,
·
Sarı zemin işaret alanının en az %50’si
kadar olacaktır.
|
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde
Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
(Resmi Gazete: 07/04/2004)
Madde 1 (Amaç ve Kapsam): Nitelikleri
dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar
halinde işçi çalıştırılarak veya nöbetleşe işçi postaları ile yapılan işlerde,
çalışma sürelerine, gece çalışmalarına, hafta tatillerine ve ara dinlenmesine
ilişkin özel usul ve esaslar bu yönetmelikte düzenlenmektedir.
Madde 2 (Dayanak): 4857 sayılı
İş Kanunu’nun 76. Maddesi.
Madde 3 (Düzenleme ve İlan Yükümlülüğü): İşveren veya işveren vekilleri, posta sayısı ile her postanın
işe başlama ve bitirme saatlerini, postalar halinde çalıştırdıkları işçilerin
ad ve soyadlarını, ara dinlenmelerini, hafta tatillerini ve bunlara ilişkin
değişiklikleri düzenleyerek işyerinde işçilerin kolayca görüp okuyabilecekleri
şekilde ilan etmekle yükümlüdür.
Madde 4 (İşçi Postaları Sayısının Düzenlenmesi):
a)
Nitelikleri dolayısıyla
sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi
çalıştırılarak yürütülen işlerde posta sayısı 24 saatlik süre içinde en az 3
işçi postası çalıştırılacak şekilde düzenlenir.
Madde 5 (Gece Çalıştırılma Yasağı): 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69. Maddesinin birinci fıkrasında
tanımlanan gece dönemine denk düşen 20:00-06:00 saatleri arasında –ki işçi
postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları
yasaktır.
Madde 8 (İşçi Postalarının Değişme Süresi): Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları
çalıştırılarak yürütülen işlerde postalar; en fazla bir iş haftası gece
çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci iş haftasında gündüz çalıştırılmaları
suretiyle ve postalar birbirlerinin yerini alacak şekilde düzenlenir.
İşin
niteliği ve yürütümü, iş sağlığı ve güvenliği göz önünde tutularak, gece ve
gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir.
Madde 9 (Posta Değişiminde Dinlenme Süresi): Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az 11 saat
dinlendirilmeden çalıştırılamaz. Bu hüküm, postası değiştirilen işçilere de
uygulanır.
Madde 11 (Hafta Tatili): Postalar
halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, haftanın bir gününde
24 saatten az olmamak üzere ve nöbetleşme yolu ile hafta tatili verilmesi
zorunludur.
Madde 12 (İsim Listeleri):
İşveren veya işveren vekilleri, postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen
işlerde, her postada çalışan işçilerin ad ve soyadlarını kapsayan listeler ile
bu işçiler için işe başlamadan önce alınan periyodik sağlık raporlarının bir
nüshasını ilgili bölge müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.
Titreşim Yönetmeliği (Resmi Gazete:
23/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu
yönetmeliğin amacı, işçilerin mekanik titreşime maruz kalmaları sonucu ortaya
çıkabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunmalarını sağlamak için
alınması gerekli önlemleri belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı
İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 5 (Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Etkin
Değerleri):
a)
El-kol titreşimi için;
1)
Sekiz saatlik çalışma süresi
için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s2,
2)
Sekiz saatlik çalışma süresi
için günlük maruziyet etkin değeri 2,5
m/s2,
b)
Bütün vücut titreşimi için;
1)
Sekiz saatlik çalışma süresi
için günlük maruziyet sınır değeri 1,15
m/s2,
2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 0,5 m/s2 olacaktır.
Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği (Resmi
Gazete: 23/12/2003)
Madde 1 (Amaç): Bu
yönetmeliğin amacı, yapı işyerlerinde alınacak asgari sağlık ve güvenlik
şartlarını belirlemektir.
Madde 2 (Kapsam): Bu
yönetmelik, Yer altı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik
Şartları Yönetmeliği ile Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve
Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamındaki işyerleri hariç, 22/5/2003 tarihli
ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren tüm yapı işyerlerinde uygulanır.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı
İş Kanunu’nun 78. Maddesi.
Madde 4 (Tanımlar): Bu
yönetmelikte geçen;
a)
Yapı İşleri: İnşa ve inşaat
mühendisliği işlerinin yürütüldüğü Ek-1’de yer alan işler ile benzeri diğer
işleri,
b)
Proje: Yapı işlerinin tasarımından
tamamlanmasına kadar yürütülen tüm işleri,
c)
İşveren: projeyi üstlenen ve
işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi,
d)
Proje Sorumlusu: İşveren
tarafından görevlendirilen ve işveren adına projenin hazırlanmasından,
uygulanmasından ve uygulamanın kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kişiyi,
e)
Alt İşveren: İşverenden yapı
işyerinde yürütülen asıl işin bir bölümünde veya yardımcı işlerinde iş alan ve
bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte
çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi,
f)
Kendi Adına Çalışan İşçi:
Yapı işyerinde işçi ve işveren dışında, iş yapan ve yanında işçi çalıştırmayan,
projenin tamamlanmasında profesyonel katkı sağlayan kişiyi,
g)
Hazırlık Koordinatörü:
Projenin hazırlık aşamasında işveren veya proje sorumlusu tarafından sorumluluk
verilen ve bu yönetmeliğin yedinci maddesinde belirtilen sağlık ve güvenlikle
ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişiyi,
h)
Uygulama Koordinatörü:
Projenin uygulanması aşamasında işveren veya proje sorumlusu tarafından
sorumluluk verilen ve bu yönetmeliğin sekizinci maddesinde belirtilen sağlık ve
güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişiyi, ifade eder.
Madde 5 (Koordinatörlerin Atanması, Sağlık ve Güvenlik Planı ve
Bildirim):
c)
İşveren veya proje sorumlusu
aşağıda belirtilen durumlarda, yapı işine başlamadan önce Ek-3’te belirtilen
bilgileri içeren bildirimi Bakanlığın ilgili bölge müdürlüğüne vermekle
yükümlüdür;
- Yapı işi 30 iş gününden fazla sürecek ve devamlı olarak 20’den
fazla işçi çalıştırılacaksa,
- İşin büyüklüğü 500 yevmiyeden fazla çalışma gerektiriyorsa.
Bu
bildirimde belirtilen bilgilerin yer aldığı levha, açıkça görünecek şekilde
yapı alanın uygun bir yerine konulacaktır. Gerektiğinde bu bilgiler
güncelleştirilecektir.
|
EK-1
YAPI İŞLERİ (İNŞA VE MÜHENDİSLİK ÇALIŞMALARI) LİSTESİ
1-
Kazı
2-
Hafriyat
3-
İnşa
4-
Prefabrike elemanların montajı ve sökümü
5-
Değiştirme veya donatma
6-
Tadilatlar
7-
Yenileme
8-
Tamir
9-
Sökme
10-
Yıkım
11-
Restorasyon
12-
Bakım, boyama ve temizleme
13-
Drenaj
|
EK-3
YÖNETMELİĞİN 5. MADDESİNİN (c) BENDİNE GÖRE ÖN BİLDİRİMDE YER ALMASI GEREKEN HUSUSLAR
1.
Bildirim tarihi,
2.
İnşaatın tam adresi,
3.
Yüklenicilerin ad ve adresi,
4.
Proje tipi (*),
5.
Proje sorumlularının adı ve adresi,
6.
Proje hazırlık safhasındaki güvenlik ve sağlık koordinatörlerinin adı ve
adresi,
7.
Proje uygulama safhasındaki güvenlik ve sağlık koordinatörlerinin adı ve
adresi,
8.
İşin planlanan başlama tarihi,
9.
Planlanan çalışma süresi,
10.
İnşaat alanında çalışacak tahmin edilen azami işçi sayısı,
11.
İnşaat alanında çalışacak müteahhitler ve kendi adına çalışan kişilerin
sayısı,
12.
Seçilmiş müteahhitler hakkında bilgi.
(*)
Yapılan inşaatın yapı çeşidi yazılacaktır ( köprü, bina, yol gibi)
|
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği (Resmi Gazete:
03/03/2004)
Madde 1 (Amaç): Bu
yönetmeliğin amacı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53 üncü maddesi uyarınca,
işverenlerce işçilere verilecek yıllık ücretli izinlerin usul ve esaslarını
belirlemektir.
Madde 3 (Dayanak): 4857 sayılı
İş Kanunu’nun 60. Maddesi.
Madde 6 (Yıllık Ücretli İznin Uygulanması): Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez.
Bu iznin 53
üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde
verilmesi zorunludur.
Ancak, 53
üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10
günden aşağı olmamak üzere en çok 3’e bölünebilir.
İşveren
tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya
dinlenme ve hastalık izinleri yıllık ücretli izne mahsup edilmez.
Yıllık
ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta
tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
Yıllık
ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek
olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve
dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam 4 güne
kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.
Madde 7 (İzin İsteğinin Zamanı): İşçi yukarıdaki maddelere göre hak ettiği yıllık ücretli
iznini, kullanmak istediği zamandan en az 1 ay önce işverene yazılı olarak
bildirir.
Madde 8 (İzin İsteği ve Verilmesi): işçi yıllık izin isteminde, adını, soyadını, varsa sicil
numarasını, iznini hangi tarihler arasında kullanmak istediğini ve ücretsiz yol
izni isteyip istemediğini yazar.
Aynı tarihe
rastlayan izin isteklerinde; işyerindeki kıdem ve bir önceki yıl iznini
kullandığı tarih dikkate alınarak öncelikler belirlenir.
Yol izni
alanlar bu süreyi kullanmadan işe dönerlerse, işveren bunları anılan sürenin
bitiminden önce işe başlatmayabilir.
Madde 9 (İzin Süresinin Tespiti): İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki hizmet
süresine ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 55 inci maddesine göre belirlenir.
İşyerinde
işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az 1 yıl
çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin
hakkından vazgeçilemez.
İşçilere
verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a)
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl
dâhil) olanlara 14 günden,
b)
5 yıldan fazla 15 yıldan az
olanlara 24 günden,
c)
15 yıl (dâhil) ve daha fazla
olanlara 26 günden az olamaz.
Ancak, 18 ve
daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek
yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.
Madde 10 (Toplu İzin): İşveren
veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde,
işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir.
Madde 15 (İzin Kurulunun Oluşumu): İşçi sayısı 100’den fazla olan işyerlerinde işveren veya
vekilini temsilen 1, işçileri temsilen 2 kişi olmak üzere toplam 3 kişiden
oluşan izin kurulu kurulur.
Kurula
işveren temsilcisi başkanlık eder. Kurulun başkanı dışında kalan işçi üyeleri
ve yedekleri işyerinde varsa, işyeri sendika temsilcileri tarafından seçilir.
Madde 18 (İzin Kurulu Bulunması Zorunlu Olmayan İşyerleri): İşçi sayısı 100 kişiden az olan işyerlerinde; izin kurulunun
görevleri, işveren veya işveren vekili veya bunların görevlendireceği bir kişi
ile işçilerin kendi aralarında seçecekleri bir temsilci tarafından yerine
getirilir.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)