ANKARA CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA
BİLİRKİŞİ RAPORU
02 OCAK 2014
SORUŞTURMA NO : 2013/........
DAVACI : KH
MAKTÜL :
......... AK (Çalışan-İşçi)
MÜŞTEKİLER : 1-.......AK
2-........AK
ŞÜPHELİ :
1-........... SİPAHİOĞLU (Yüksek
Mimar-Alt işveren)
2-...........
USTA (Saha Sorumlusu)
3-...........CAN
(Mimar-Şantiye Şefi)
4-............SOLOK
(İş Güvenliği Uzmanı-Sınıfı Dosyada Belirsiz)
SUÇ : Taksirle bir kişinin ölümüne neden olmak
SUÇ TARİHİ : 09.09.2013
SUÇ YERİ : Baraj Mahallesi Baraj Caddesi TOKİ ........ Alanı A1/14 Blok
Altındağ/Ankara
I-OLAY:
09.09.2013 günü saat 09.30 sıralarında, Baraj Mahallesi
Baraj Caddesi TOKİ....... İnşaat Alanı A1/14 Blok çatısında çalışmakta olan
maktul Hüseyin AK’ın 7. Katta düşmesi neticesinde ölümü ile sonuçlanan soruşturma
konusu iş kazası meydana gelmiştir.
II-BİLİRKİŞİDEN
İSTENİLEN:
Soruşturma numarası, müşteki, maktul ve şüphelileri açıklanan
olayla ilgili olarak resen bilirkişi seçilmem üzerine tarafların kusur oranının
tespitine ilişkin rapor istenilmektedir.
III-DOSYA
KAPSAMINDAKİ KANITLARIN İNCELENMESİ:
v Olay Yeri Görgü Tespit ve Kamera Tutanağı: Mıntıka polisi tarafından tanzim edilen 09.09.2013
günlü tutanakta özetle; “şahsın üzerinde ve düştüğü yerin çevresinde baret ve
emniyet kemerinin olmadığı, düştüğü yerin taşlık ve bina atık malzemelerinin
bulunduğu bölge olduğu, binanın 7 katlı ve 20 m yüksekliğinde görüldüğü, çatıya
çıkıldığında, kapalı olan çatı aralığında girişte sağ tarafta yerde 4 adet
emniyet kemeri, 4 adet sarı renkli baret olduğunun görüldüğü, bina üzerinde,
yakın çevresinde ve merdiven boyunda iş güvenliği ile ilgili uyarı ve ikaz
levhalarının olmadığının görüldüğü” belirtilmiştir.
v Olay Yeri İnceleme Raporu: Ankara Emniyet Müdürlüğü olay yeri inceleme ekibi
tarafından tanzim edilen 09.09.2013 günlü raporda özetle; “alınan bilgiye göre
inşaatta çatı ustası olarak çalışan .......... AK isimli şahsın saat 09.30
sıralarında inşaatın çatısında çıta indirdikleri esnada ayağının kayarak 7
katlı binanın çatısından zemine düştüğü ve eks olduğu, olay yerinde kalabalık
işçi topluluğu ve bölge ekibinin olduğunun görüldüğü, 7 katlı inşaatın yanında
üzeri battaniye ve çarşaf ile örtülü sırtüstü yatar vaziyette bir erkek
cesedinin olduğunun görüldüğü, cesedin yanında kırmızı renkli şüpheli leke
olduğu, üzerinde tişört ve inşaat pantolonu olduğu ve baş kısmının kanlı
olduğunun görüldüğü, inşaatın çatısına çıkıldığında; çatı kapısının sağ
tarafında emniyet kemerleri, sol tarafında baretlerin olduğunun görüldüğü, çatı
üst zeminin OSEBE (ahşap) kaplı olduğu, cesedin bulunduğu taraf çatı uçunda
ahşap çıtalarının olduğunun görüldüğü, ölen şahsın mukayese parmak izlerinin
alındığı” belirtilmiştir.
v Müştekilerden .......... AK İfadesinde Özetle; “Hüseyin AK’ın kardeşi olduğunu, kardeşinin evli
olduğunu, Kuzey Ankara Toki inşaat şantiyesinde çalıştığını bildiğini, bugün
yani 09.09.2013 günü saat 11.00 sıralarında Hasköy mahallesi ........ inşaat
alanında çalıştığı sırada kayınının telefon ile arayarak kardeşi Hüseyin AK’ın
inşaatta düştüğünü ve Adli tıpta olduğunu söylediğini, daha sonra Adli tıpa
gittiğini, burada kardeşinin hayatını kaybettiğini öğrendiğini, kardeşinin
ölümünde ihmali olan kişi ve kişilerden davacı ve şikayetçi olduğunu, uzlaşmak
istemediğini” beyan etmiştir.
v Müştekilerden ......... AK İfadesinde Özetle; “eşi ....... AK’ın Kuzey Çevre yolunda yapılmakta olan
Toki inşaatlarında ........ İnşaat adlı firmanın işçisi olarak çalıştığını,
09.09.2013 günü saat 06.45 sıralarında eşi ......... AK’ın belirtmiş olduğu
adresteki Toki inşaatına çalışmaya gittiğini, aynı gün saat 10.30 sıralarında amcasının
telefon ile aradığını, eşinin vefat ettiğini söylediğini, eşinin Adli Tıp
Kurumuna götürmüş olduğunu söylediğini, eşinin Toki inşaatının çatısından
düşerek vefat etmesinden dolayı çalışmış olduğu .......... İnşaat yetkilisinden
davacı ve şikayetçi olduğunu, ayrıca eşinin inşaat çatısından düşmesine sebep
olan şahıs yada şahıslar var ise onlardan da şikayetçi olduğunu, uzlaşmak
istediğini, tanığının bulunmadığını” beyan etmiştir.
v Şüphelilerden .......... USTA İfadesinde Özetle; “........Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı
Teknolojileri İnşaat Emlak San. Tic. Ltd. Şti.’de yaklaşık 2 senedir sigortalı
saha sorumlusu olarak çalıştığını, bugün yani 09.09.2013 günü Ostim Sanayi
Sitesinde işinin gereği bulunduğunu, telefonda Kuzey Ankara Kentsel Dönüşümde
bulunan inşaatlarında iş kazası olduğunu, yani yüksekten düşme olayı olduğunu,
........ AK isimli çalışanın düştüğünü, olay yerinde hayatını kaybettiğini
söylediklerini, hayatını kaybeden .......... AK’ın yaklaşık 3 aydır
çalıştığını, iş başı yaptırdığında özlük dosyasını ve sigorta işlemlerini
yaptırıp iş yaptırdığını, sigorta yönünden herhangi bir eksiğinin
bulunmadığını, iş güvenliği belgeleri ve yüksekte çalışırken takacağı baret,
paraşüt tipi emniyet kemeri, iş ayakkabısı, ikaz yeleğinin kendisine imza
karşılığı teslim edildiğini, bu iş güvenliği ile ilgili kullanması gereken
teçhizatların işe başlamadan önce daha sonra işe başlaması yönündeki
tedbirlerin taraflarından sağlandığını ve uyarıldığını, ......... AK ve diğer
çalışanları teçhizat yönünden zaman zaman iş esnasında takıp takmadıklarını
kontrol ettiklerini, takmayan işçileri kesinlikle çalıştırmadıklarını, olayın
olduğu gün inşaata hiç gitmediğini, bu nedenle de çatı katında çalışırken
teçhizatları takıp takmadıklarını bilmediğini, eğitimler verdiklerini,
kendisinin ve firmanın herhangi bir kusurunun bulunmadığını, gerekli tedbirleri
aldıklarını, kontrol ve takiplerini yaptıklarını” savunmuştur.
v Şüphelilerden ........ İfadesinde Özetle; “........ iş ortaklı isimli şirkette şantiye şefi
olarak çalıştığını, Kuzey Ankara Kentsel Dönüşüm Projesi Toki bloklarında
....... İnşaata ait işyerinde şantiyenin şefi olarak yaklaşık olarak 3 aydır
görev yaptığını, bugün yani 09.09.2013 günü Kuzey Ankara Toki blokları
içerisinde bulunan şantiye ana binası olarak kullanılan konteynerde bulunduğu
esnada aynı gün saat 09.30 sıralarında şantiyede çalışan bir işçinin yanına
gelerek inşatta bir işçinin düştüğünü bildirdiğini, o ana kadar haberinin olmadığını,
bunun üzerine bir araç bularak olay yerine gittiğini, olay yerine gittiğinde
olay nedeniyle ismini öğrendiği hayatını kaybeden ....... AK isimli şahsa kalp
masajı yapıldığını, yapmış olduğu kontrollerde hayatını kaybeden ........ AK’ın
......... inşaat şantiyesinde bugüne kadar çalışmadığını, bildirimin
yapılmadığını tespit ettiklerini, hayatını kaybeden şahsın bugün firmalarının
yapmış olduğu şantiyede bugün çalışmaya başladığını, kendilerine bildirim
yapılmadığını, görevli olduğu şantiyede çalışan işçilere gerekli uyarıların
yapıldığını, bununla alakalı seminerde verildiğini, aynı zamanda buna uymayan
çalışanlara firma olarak ceza kesildiğini, ........ İnşaat adına görev yaptığı
sorumluluğundaki inşaat alanında gerekli denetimlerin düzenli olarak yapıldığını,
gerekli uyarıların yazılı ve sözlü olarak yapıldığını, kendileri ile çalışan
taşeronların sözleşmeleri gereği iş güvenlikleri ve gerekli teçhizatı
kendilerinin sağladığını, bundan dolayı hayatını kaybeden ....... AK’ın
ölümünden kendisinin ve firmasının sorumluluğunun bulunmadığını” savunmuştur.
v Şüphelilerden .......... SİPAHİOĞLU İfadesinde Özetle; “...... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı
Teknolojileri İnşaat Emlak San. Tic. Ltd. Şti. isimli işyerinin sahibi
olduğunu, maktul ....... AK’ı tanıdığını, yaklaşık 4 aydır firmasında Kuzey
Ankara Projesindeki farklı şantiyelerde dönüşümlü olarak sigortalı işçi olarak
çalıştığını, maktülün de içinde bulunduğu ekibin 09.09.2013 günü taşeronluğunu
yapmış oldukları ........ İş Ortaklığı şantiyesinde çalışmaya başladığını, aynı
gün saat 09.30 sıralarında evinde bulunduğu sırada firmaları şantiye sorumlusu
....... USTA’nın telefonla arayarak şantiyede iş kazası olduğunu söylediğini,
hemen aracına binerek şantiyeye geldiğini, maktülün sigortasının eksiksiz
yapıldığını, firmada çalışan işçilere işe başladığı zaman ve çalıştığı süre
içerisinde iş güvenliği eğitimi ve sağlık kontrollerinin düzenli olarak
yapıldığını, maktül ....... AK’a işyerinde çalıştığı sürece can güvenliği için
kullanması gereken baret, paraşüt tipi emniyet kemeri, çelik burunlu ayakkabı
ve eldiven gibi ekipmanların teslim edilerek tutanak altına alındığını,
bunların kullanılması ile ilgili eğitim verildiğini, maktüle ve bütün
çalışanlara iş güvenliği için gerekli olan ekipmanların kullanılması yönünde
sürekli olarak uyarılarda bulunulduğunu, şantiye içerisinde can güvenliği için
gerekli uyarıcı levhaların mevcut olduğunu, ......... İş Ortaklığının İş
Güvenlik uzmanlarının da sürekli olarak şantiye içerisinde denetim yaptığını,
olayın olduğu yerde güvenlik kamerasının bulunmadığını, olayda tanığının
....... USTA ve firmada çalışan işçiler olduğunu, gerekli olan tüm önlemlerin
alındığını, yasal uyarıların yapıldığını, bu olayda kusurunun bulunmadığını”
savunmuştur.
v Tanıklardan ....... FİDAN İfadesinde Özetle; “Kuzey Ankara TOKİ Blokları ....... İnşaat alanında
çalıştığını, .......... AK isimli şahsı tanıdığını, şahsın kendisi ile aynı
yerde yaklaşık 4 aydır çalıştığını, birlikte inşaatın çatısını yaptıklarını,
birlikte bugün yani 09.09.2013 günü saat 08.00 sıralarında iş başı
yaptıklarını, daha sonra ........ inşaat firmasına ait inşaat alanı içerisinde
bulunan A1-14 blokun çatısını yapmak için binanın çatısına birlikte
çıktıklarını, yanlarında ....... TARAN, ...... FİDAN, ........ FİDAN’ın
bulunduğunu, henüz işbaşı yaptıklarını, bundan dolayı kimsede bir emniyet
kemeri takılı bulunmadığını, çatının altında bulunan kısımda çay içmeye
inecekleri esnada ....... AK’ın elinde sunta parçasını çatının üzerine
bırakayım derken ayağının kaydığını ve dengesini kaybettiğini, inşaat
çatısından yere düştüğünü, daha sonra çatıdan aşağıya indiklerini, çatı katında
henüz işe başladıkları için herhangi bir emniyet kemerini takmadıklarını,
....... İnşaat tarafından emniyet konusunda kurs verildiğini, aynı zamanda her
türlü teçhizatın çatı katında mevcut olduğunu, ........ AK’ın emniyet kemerinin
takılı olmadığını ve ayağı kayarak inşaattan düştüğünü” beyan etmiştir.
v Tanıklardan ....... TARAN ve ........ FİDAN aynı beyanda bulunmuşlardır.
v İşe Giriş Bildirgesi: ....... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknik
İnşaat San. Tic. Ltd. Şirketi tarafından maktüle ait işe giriş bildirgesini
03.05.2013 tarihinde Kuruma verdiği incelenmiştir.
v Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ve Adres-Sağlık Durumu
Beyan Formu: Maktül ...... AK ve ......
Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknik İnşaat San. Tic. Ltd. Şirketi
İdari işler yetkisi tarafından tanzim edilen formda özetle; “ağır ve tehlikeli
işte çalışmaya yönelik herhangi bir sağlık probleminin olmadığı, 03.05.2013
tarihli geçici süreli iş sözleşmesi ile çalışmakta olduğu ...... Çatı Cephe
Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknik İnşaat San. Tic. Ltd. Şirketi firmasındaki
çalışmalarında beyanları dolayısıyla ortaya çıkabilecek idari ve hukuki tüm
sorumlulukların tarafına ait olduğu, sözleşmenin 5. maddesinde yapılacak işin
konusunun; bina çatı uygulamaları, 8. maddesinde; haftalık çalışma süresinin en
çok 45 saat, 9. maddesinde; günlük toplam çalışma süresi 11 saati aşmamak şartı
ile yılda 270 saate kadar fazla çalışma yaptırılabileceği, 13. maddesinde;
işçinin işyerinde çalışma mevzuatı ve işveren tarafından belirlenmiş bulunan
çalışma şartlarına, iş disiplinine, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına,
işveren tarafından çıkartılmış ve çıkartılacak olan yönetmelik, genelge, sirküler,
talimat gibi düzenlemelere uymayı kabul ve taahhüt ettiği belirtilmiştir.
v Kişisel Koruyucu Malzeme Teslim Tesellüm Formu: Şüphelilerden ....... USTA tarafından maktül çalışana
baret, emniyet kemeri, çelik burunlu ayakkabı ve eldiven verildiğine dair
kişisel koruyucu malzeme teslim ve tesellüm formu soruşturma dosyasında
mevuttur.
v İş Güvenliği Eğitim Sertifikası ve Formu: Şüphelilerden İş Güvenliği Uzmanı (Sınıf Belirsiz)
....... SOLOK tarafından 14.06.2013 tarihinde maktülün de içerisinde yer
aldığı, 10 kişiye eğitim verildiğine ilişkin form ile maktül ....... AK’ın 2
saat süreyle iş sağlığı ve güvenliği temel eğitimi, mevzuatları eğitimi, iş
kazaları ve korunma yolları eğitimi, kişisel koruyucu donanımlar kullanma ve
bakım eğitimi, ağır kaldırma ve yangından korunma yolları eğitimi, mesleki
riskler ve korunma yolları eğitimi, yangın eğitimi ve korunma yolları eğitimine
ilişkin iş güvenliği eğitim sertifikası mevcuttur.
IV-KANITLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE KUSUR ORANLARININ BELİRLENMESİ:
v
Şüphelilerden
....... SİPAHİOĞLU’nun sahibi olduğu ...... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve
Yapı Teknolojileri İnşaat Emlak San. Tic. Ltd. Şti.’nin alt işvereni olduğu
...... İş Ortaklığının işvereni olduğu Baraj Caddesi TOKİ Konutları A1/14 Blok
7. Katta düşen işçi ....... AK’ın ölümü ile sonuçlanan olay, 5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. maddesine göre iş kazasıdır.
Olayın oluş şekli ile dosya kapsamındaki tüm belgelerin incelenmesi neticesinde
tarafların kusur oranları aşağıdaki arz edilen biçimde belirlenmiştir:
v Soruşturma konusu olay iş kazası olduğundan;
Ø
İşveren,
çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu
çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi
verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli
araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen
şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için
çalışmalar yapar. b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği
tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların
giderilmesini sağlar (20.06.2012
gün ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunun 4. maddesi).
Ø
İşveren,
çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim
özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş
ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir.
Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir,
gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır (20.06.2012
gün ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 17. maddesi).
Ø
Çalışanlar, iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki
talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları
işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye
düşürmemekle yükümlüdür. Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve
talimatlar doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır: a) İşyerindeki
makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim
araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını
doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. b)
Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c)
İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik
yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma
tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine
derhal haber vermek. ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde
tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda,
işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. d) Kendi görev
alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi
ile iş birliği yapmak (20.06.2012
gün ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 19. maddesi).
Ø
Yüksekten
düşmeler, özellikle yeterli yükseklikte sağlam korkuluklarla veya aynı korumayı
sağlayabilen başka yollarla önlenecektir. Korkuluklarda en az; bir trabzan,
orta seviyesinde bir ara korkuluk ve tabanında eteklik bulunacaktır. Yüksekte
çalışmalar ancak uygun ekipmanlarla veya korkuluklar, platformlar, güvenlik
ağları gibi toplu koruma araçları kullanılarak yapılacaktır. İşin doğası gereği
toplu koruma önlemlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı hallerde, çalışma
yerine ulaşılması için uygun araçlar sağlanacak, çalışılan yerde vücut tipi
emniyet kemeri veya benzeri güvenlik yöntemleri kullanılacaktır. Yükseklik veya
eğimin belirlenen değerleri aşması halinde; işçilerin, aletlerin veya diğer
nesne veya malzemelerin düşmesini veya herhangi bir riski önlemek için toplu
koruyucu önlemler alınacaktır. İşçilerin çatı üzerinde veya kenarında veya
kırılgan malzemeden yapılmış herhangi bir yüzey üzerinde çalışmak zorunda
olduğu hallerde; kırılgan maddeden yapılmış yüzeyde dalgınlıkla yürümelerini
veya yere düşmelerini önleyecek önlemler alınacaktır (Olay sırasında yürürlükte bulunan 23.12.2003 gün ve
25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı İşlerinde Sağlık
ve Güvenlik Yönetmeliğinin EK: IV/Bölüm II, 5. ve 14. maddesi).
Ø
İşveren,
çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili; Programların
hazırlanması ve uygulanmasını, Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin
temin edilmesini, Çalışanların bu programlara katılmasını, Program sonunda
katılanlar için katılım belgesi düzenlenmesini sağlar.
İşveren, geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene Kanunun 16 ncı maddesinin
birinci fıkrasındaki hususlar ile ilgili bilgi verir; geçici iş ilişkisi
kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini
sağlar. 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun
2 nci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen asıl işveren-alt işveren
ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverenin çalışanlarının eğitimlerinden,
asıl işveren alt işverenle birlikte sorumludur. İşveren, tehlikeli ve çok
tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak
sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren
eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere
gelen çalışanları işe başlatamaz. Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların
işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar
içinde; Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat, Tehlikeli işyerleri için
en az on iki saat, Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat olarak her çalışan için düzenlenir. Birinci fıkrada
belirtilen eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan konulara göre dağıtımında
işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır. Eğitim sürelerinin bütün olarak
değerlendirilmesi esas olmakla birlikte dört saat ve katları şeklinde
işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman
dilimlerinde de değerlendirilebilir. Eğitimin verimli olması için, eğitime
katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir. Eğitim,
çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve uygulamalı olarak
düzenlenir. Eğitimler çalışanlara bireysel ya da gruplar halinde uygulanabilir.
Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği konusunda sahip olması gereken bilgi,
beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve ölçülebilir bir biçimde ortaya
konması esastır. İşverenin kendi belirleyeceği bir yöntem ile bireysel seviye
tespiti yapılarak çalışanların eğitim öncesi seviyesi ve Ek-1’de yer alan
konular dışında almaları gereken eğitimler belirlenir. İş sağlığı ve güvenliği
eğitimleri; çalışanlarda iş sağlığı ve güvenliğine yönelik davranış değişikliği
sağlamayı ve eğitimlerde aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca
kavranmasını amaçlar. Verilen eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır.
Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek
ihtiyaç duyulması halinde, eğitim programında veya eğiticilerde değişiklik
yapılır veya eğitim tekrarlanır. Çalışanlara işe başlamadan önce verilecek iş
sağlığı ve güvenliği eğitimleri hariç olmak üzere, Ek-1’de birinci bölümde
belirtilen genel konular işverence gerekli ve yeterli sistemin kurulması
halinde uzaktan eğitim şeklinde verilebilir. EK-1 Eğitim konuları; 1. Genel konular; a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak
ve sorumlulukları, c) İşyeri temizliği ve düzeni, ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan
hukuki sonuçlar. 2. Sağlık konuları; a)
Meslek hastalıklarının sebepleri,
b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma
tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım. 3. Teknik konular; a) Kimyasal,
fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama,
patlama, yangın ve yangından korunma, ç)
İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, d) Ekranlı araçlarla
çalışma, e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, f)İş kazalarının sebepleri
ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, g) Güvenlik ve sağlık işaretleri, ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı, h) İş sağlığı ve güvenliği
genel kuralları ve güvenlik kültürü, ı) Tahliye ve kurtarma (15.05.2013
gün ve 28648 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği
Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 5. 11. 12. maddesi
ve EK-1).
Ø
İşveren, 5, 6 ve
7 nci maddelerde belirtilen koşulları sağlayan
kişisel koruyucu donanımlar, Ek-3’te belirtilen işlerde ve benzeri işlerde,
toplu korunma yöntemleri ile risklerin önlenemediği veya tam olarak
sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Ek-1’de örneği verilen tabloya göre
riskler değerlendirilir ve çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden kişisel
koruyucu donanım kullanılması gereken durumlar belirlenir. İşveren Ek-2’de
belirtilen kişisel koruyucu donanımlardan gerekli olanları sağlar. Çalışanların
bu kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü
önlemi alır (02.07.2013 gün ve 28695 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kişisel Koruyucu Donanımların
İşyerlerinde Kullanılması Hakkında
Yönetmeliğin 8. maddesi).
Ø
İş güvenliği
uzmanları, aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür: a)
Rehberlik; 1) İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak
değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu,
bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması,
organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini,
kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve
güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak
sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak. 2) İş sağlığı
ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak
bildirmek, 3) İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının
nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda
çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak. 4) İşyerinde meydana gelen
ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak çalışana, ekipmana
veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması
konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak. b) Risk
değerlendirmesi; 1) İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi
yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi
sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene
önerilerde bulunmak ve takibini yapmak. c) Çalışma ortamı gözetimi; 1) Çalışma
ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı
gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve
uygulamalarını kontrol etmek. 2) İşyerinde kaza, yangın veya
patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda işverene
önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya
patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına
katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını
ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek. ç)
Eğitim, bilgilendirme ve kayıt; 1) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği
eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma
yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek.
2) Çalışma ortamıyla ilgili iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ve çalışma
ortamı gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık değerlendirme raporunu işyeri
hekimi ile işbirliği halinde EK-2’deki örneğine uygun olarak hazırlamak. 3)
Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek işverenin onayına
sunmak ve uygulamasını kontrol etmek. 4) Gerekli yerlerde kullanılmak amacıyla
iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin prosedürlerini
hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek. d) İlgili
birimlerle işbirliği; 1) İşyeri hekimiyle birlikte iş kazaları ve meslek
hastalıklarıyla ilgili değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması
için inceleme ve araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını
hazırlamak ve uygulamaların takibini yapmak. 2) Bir sonraki yılda
gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin yer aldığı
yıllık çalışma planını işyeri hekimiyle birlikte hazırlamak. 3) Bulunması
halinde üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği içinde
çalışmak, 4) Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek
sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak (29.12.2012
gün ve 28512 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İş Güvenliği
Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesi).
v Yüce Yargıtay’ın içtihatlarında da belirtildiği gibi, işveren,
işyerinde geniş anlamda doğmuş ve doğabilecek tüm tehlikeleri önlemek
zorundadır. İşveren, günümüz bilim ve teknolojisinin öngördüğü önlemleri dahi
almakla yükümlüdür, çalışan kimsenin iş güvenliği işçinin kendi dikkatine
bırakılamaz. İşçiler çalışırken taksirli eylemlerden kaçınarak iş sağlığı ve
güvenliği hakkındaki usul ve koşullara uymakla yükümlüdürler.
v Şüphelilerden ........ SİPAHİOĞLU maktulün çalışmış
olduğu ...... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknolojileri İnşaat Emlak
San. Tic. Ltd. Şti.’nin sahibi olup şirketi alt işveren olarak ........ İş
Ortaklığının çatı yapım işlerini üstlenmiştir. Şüpheli her ne kadar
savunmasında; firmada çalışan işçilere işe başladığı zaman ve çalıştığı süre
içerisinde iş güvenliği eğitimi ve sağlık kontrollerinin düzenli olarak
yapıldığını, maktül ....... AK’a işyerinde çalıştığı sürece can güvenliği için
kullanması gereken baret, paraşüt tipi emniyet kemeri, çelik burunlu ayakkabı
ve eldiven gibi ekipmanların teslim edilerek tutanak altına alındığını,
bunların kullanılması ile ilgili eğitim verildiğini, maktüle ve bütün
çalışanlara iş güvenliği için gerekli olan ekipmanların kullanılması yönünde
sürekli olarak uyarılarda bulunulduğunu, şantiye içerisinde can güvenliği için
gerekli uyarıcı levhaların mevcut olduğunu, ........ İş Ortaklığının İş
Güvenlik uzmanlarının da sürekli olarak şantiye içerisinde denetim yaptığını,
gerekli olan tüm önlemlerin alındığını, yasal uyarıların yapıldığını, bu olayda
kusurunun bulunmadığını beyan etmiş ise de, maktule yeterli bir eğitimin ve
özellikle kişisel koruyucu donanımların nasıl kullanılması gerektiği konusunda
verilmediği, olayın meydana geldiği gün iş değişikliği olmasına rağmen yenileme
eğitimi verilmediği, en az bir defada 4 saat verilmesi gereken eğitimin sadece
işe girişte 2 saat olarak verildiği, iş değişikliği esnasında işçilerin yeni
başladıkları işte ne işveren ve nede yetkilendirmiş olduğu diğer şüpheli
........ USTA’nın işyerinde bulunmadığı, iş alanında herhangi bir uyarı ve ikaz
levhasının bulunmadığı, kişisel koruyucuların kullanılmadığı ve denetiminin
yapılmadığı dosya kapsamındaki olayı yeri görgü tutanağı, resim ve ifadelerden
anlaşılmaktadır. Şüphelilerden ......... SİPAHİOĞLU’nun çalışanlara yeterli
eğitimi vermeden işe başlatması, iş değişikliği nedeniyle yenileme eğitimini
vermemesi, çalışanların kişisel koruyucu kullanıp kullanmadığını denetlememesi,
işyerinde denetim ve gözetim görevini yerine getirmemesi nedeniyle olayda
birinci derecede asli kusurludur.
v Şüphelilerden ......... USTA maktulün çalışmış olduğu
...... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknolojileri İnşaat Emlak San.
Tic. Ltd. Şti.’de saha sorumlusu olarak çalışmaktadır. Şüpheli savunmasında; iş
güvenliği belgeleri ve yüksekte çalışırken takacağı baret, paraşüt tipi emniyet
kemeri, iş ayakkabısı, ikaz yeleğinin kendisine imza karşılığı teslim
edildiğini, bu iş güvenliği ile ilgili kullanması gereken teçhizatların işe
başlamadan önce daha sonra işe başlaması yönündeki tedbirlerin taraflarından
sağlandığını ve uyarıldığını, ....... AK ve diğer çalışanları teçhizat yönünden
zaman zaman iş esnasında takıp takmadıklarını kontrol ettiklerini, takmayan
işçileri kesinlikle çalıştırmadıklarını, olayın olduğu gün inşaata hiç
gitmediğini, bu nedenle de çatı katında çalışırken teçhizatları takıp
takmadıklarını bilmediğini, eğitimler verdiklerini, kendisinin ve firmanın
herhangi bir kusurunun bulunmadığını belirtmiş ise de, maktulün 7 katlı olan
binanın çatısına çıkarken herhangi bir kişisel koruyucu kullanmadığı dosya kapsamından
anlaşılmaktadır. Şüphelinin saha sorumlusu olarak iş değişikliği yapılan gün
işçilerin kişisel koruyucu takıp takmadıklarını denetlememesi, gerekli güvenlik
önlemleri ve tedbirleri almaması, saha sorumlusu olarak denetim ve gözetim
görevini yerine getirmemesi nedeniyle olayda birinci derecede asli kusurludur.
v Şüphelilerden ....... SOLOK’un maktulün çalışmış
olduğu ...... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknolojileri İnşaat Emlak
San. Tic. Ltd. Şti.’nin İş Güvenliği Uzmanı olduğu dosya kapsamından
anlaşılmaktadır. Şüpheli tarafından çalışanlara eğitim verildiğine ilişkin
belgeler dosyada mevcuttur. Şüphelinin henüz ifadesi alınmamıştır. Şüphelinin
İş Güvenliği Uzmanı olarak çalışanlara bir defada en az 4 saat vermesi gereken
eğitimi yeterli olarak vermediği, yönetmeliğe aykırı olarak 2 saat eğitim
vermekle yetindiği, çalışma ortamını kontrol etmediği, gerekli iş sağlığı ve
güvenliği tedbirlerini almadığı dosya kapsamında anlaşılmaktadır. Şüphelilerden
...... SOLOK’un İş Güvenliği Uzmanı olarak çalışanlara yeterli eğitim
vermemesi, çalışma ortamını kontrol etmemesi, uygun olmayan durumları işverene
bildirmemesi, gerekli güvenlik önlemleri ve tedbirleri almaması, denetim ve
gözetim görevini yerine getirmemesi nedeniyle olayda birinci derecede asli
kusurludur.
v Şüphelilerden ...... CAN ....... İş Ortaklı isimli
şirkette şantiye şefi olarak çalışmaktadır. ....... İş Ortaklığı maktulün
çalışmış olduğu ....... Çatı Cephe Sistemleri Mimarlık ve Yapı Teknolojileri
İnşaat Emlak San. Tic. Ltd. Şti.’nin işverenidir. Şüpheli her ne kadar
savunmasında; yapmış olduğu kontrollerde hayatını kaybeden ....... AK’ın ......
inşaat şantiyesinde bugüne kadar çalışmadığını, bildirimin yapılmadığını tespit
ettiklerini, hayatını kaybeden şahsın bugün firmalarının yapmış olduğu
şantiyede bugün çalışmaya başladığını, kendilerine bildirim yapılmadığını,
görevli olduğu şantiyede çalışan işçilere gerekli uyarıların yapıldığını,
bununla alakalı seminerde verildiğini, aynı zamanda buna uymayan çalışanlara
firma olarak ceza kesildiğini, ....... İnşaat adına görev yaptığı
sorumluluğundaki inşaat alanında gerekli denetimlerin düzenli olarak
yapıldığını, gerekli uyarıların yazılı ve sözlü olarak yapıldığını, kendileri
ile çalışan taşeronların sözleşmeleri gereği iş güvenlikleri ve gerekli
teçhizatı kendilerinin sağladığını, bundan dolayı hayatını kaybeden .......
AK’ın ölümünden kendisinin ve firmasının sorumluluğunun bulunmadığını belirtmiş
ise de, şüphelinin şantiye şefi olduğu inşaat alanında hangi işçilerin ne zaman
ve ne şekilde başlayacağını bilmesi gerekmektedir. Buna göre, gerekli
tedbirleri alması, alt işveren ile birlikte çalışanlara eğitim vermesi
gerekmektedir. Şüphelinin sorumlu olduğu inşaatta herhangi bir uyarı ve ikaz
levhasının bulunmadığı olay yeri görgü ve tespit tutanağında anlaşılmaktadır.
Şüphelilerden ........ CAN’ın iş değişikliği nedeniyle yenileme eğitimini
vermemesi, çalışanların kişisel koruyucu kullanıp kullanmadığını denetlememesi,
işyerinde denetim ve gözetim görevini yerine getirmemesi nedeniyle olayda
birinci derecede asli kusurludur.
v Maktul ....... AK, ...... Çatı Cephe Sistemleri
Mimarlık ve Yapı Teknolojileri İnşaat Emlak San. Tic. Ltd. Şti.’de işe giriş
bildirgesine göre metal çatı işçisi olarak çalışmaktadır. Şüpheliye kişisel
koruyucu donanımların verildiğine ilişkin tutanak dosyada mevcuttur. Maktulün
kendisine verilmiş olan ve olay yerinde bulunan kişisel koruyucu donanımları
kullanmadan çatıya çıktığı olayın oluş şeklinden anlaşılmaktadır. Maktulün
...... AK’ın kendisine verilmiş olan kişisel koruyucu donanımları kullanmaması,
buna rağmen can güvenliği yönünden gerekli tedbirleri almadan çatıya çıkması,
dikkatsiz ve tedbirsiz davranışlarının sonucu olarak ölümüne neden olduğu olayda
ikinci derecede tali kusurludur.
V-SONUÇ
VE KANAAT: Değerlendirme
bölümünde açıklanan nedenlerden dolayı olayda;
1-Şüpheli ...... SİPAHİOĞLU’nun 1. derecede ASLİ KUSURLU olduğu,
2-Şüpheli ....... USTA’nın 1. derecede ASLİ KUSURLU olduğu,
3-Şüpheli ....... SOLOK’un 1. derecede ASLİ KUSURLU olduğu,
4-Şüpheli ....... CAN’ın 1. derecede ASLİ KUSURLU olduğu,
5-Maktul ....... AK’ın 2. derecede TALİ KUSURLU olduğu,
Sonuç ve kanaatiyle tanzim olunan işbu raporu Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığının takdirlerine saygıyla arz ederim.
