Aşağıdaki resimlerdefotoğraflarda tehlike kaynakları ve bu tehlikelere istinaden ortaya çıkabilecek risklerin tahmin edilerek bulunması amaçlanmıştır. Tehlikeli olabilecek bazı hususlar herbir resim için o resmin altında belirtilmiştir.
Tamirci A, forklift silindirini kontrol ederken, tamirci B forkliftin kumanda kolunu kullanarak, çatalları aşağı yukarı hareket ettirmek için bekliyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Malzemeler uygun bir yere konmamış.
2. Tamirci B’nin kumanda kolunu kullanırken yapacağı hatalı bir hareket, tamirci A’nın çatal ile kabin arasına sıkışmasına neden olabilir.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
2. Araç Kontrolü
Bir tamirci yola park etmiş bir forkliftin altına yatarak onu kontrol etmektedir. Bu arada bir işçi diğerine seslenerek yol kenarına istiflenmiş kargoların taşınmasını istiyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Tamirci forkliftin etrafında korkuluk ve herhangi bir uyarı işareti olmaksızın yol ortasında forklifti kontrol etmektedir.
2. Çatallar havada askıda bırakılmıştır.
3. Forkliftin hareketini önleyecek takoz kullanılmamıştır.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
3. İş makinesinde dış kontrol
Rutin operatör değişimi sırasında diğer operatörün iş makinesinin dış cephesini kontrol etmesi.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Motor çalışır vaziyette bırakılmış.
2. Kepçe havada askıda bırakılmış.
3. Her iki operatör de aynı anda hareket etmektedir.
4. Kabinin olduğu bölüm biraz sağa doğru yatmış.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
4. Eğimli bir yere park etmiş iş makinesinin kontrolü
Bir tamirci eğimli bir yerde park etmiş hidrolik ekskavatörü altına girerek kontrol etmektedir.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Kepçe havada askıda bırakılmış.
2. Tamirci kişisel koruyucu-baret kullanmıyor.
3. İş makinesi güvenli bir şekilde park edilmemiş.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
5. Paletlerin kontrolü
Bir operatör kaldıraç vasıtasıyla iş makinesini kaldırarak, hidrolik ekskavatörün taşıyıcı aksamını kontrol ediyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Aracın devrilme riskine karşı destek kolonları kullanılmamış.
2. Bu uygulamada kepçe doğru açıda konumlandırılmamış.
.…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
6. Taşıma
Hidrolik ekskavatörden sökülen bir parçanın-boom vinç vasıtasıyla taşınması
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Makine parçası (boom) kararsız bir şekilde tutturulmuş. Vinç kaldırmaya başladığında sağa sola savrulma ihtimali yüksek.
2. İşçi sağ elini taşıyıcı iplere kaptırabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
7. Silindirin değiştirilmesi
Bir tamirci bağlantı pimini çekiç kullanarak yerine takıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Tamirci yüksek bir konumda dengesiz bir şekilde çalışıyor. İşçi dengesini kaybedip düşebilir.
2. Silindir kararsız bir şekilde askıda tutulmaktadır. Taşıyıcı sapanlar-çelik halatlar ileri geri hareket edebilirler
. …………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
8. Borunun değiştirilmesi
Bir işçi hidrolik yağ borusunun cıvatasını, bir boruyu anahtara ek yaparak sıkmaya çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Ek yapılan borunun çapı kullanılan anahtarın sap çapından büyüktür. Sıkma işlemi sırasında işçinin uyguladığı kuvvete bağlı olarak uzatma borusu aniden çıkabilir ve işçinin savrulmasına neden olabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
9. Pimin değiştirilmesi
Kepçe bağlantı pimini çıkarmak amacıyla, işçilerden birisi balyoz kullanırken diğeri pimin üzerinde bir demir çubuk tutmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Uygun bir demir çubuk kullanılmadığından, demir çubuğun, eğilip bükülmesi ya da çubuğu tutan işçinin eline çarpması olasılık dâhilinde.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………1………………………………………………………………………….
10. Cıvata sıkma
Bir işçi silindir piminin cıvatasını sıkmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İşçinin dengesiz bir çalışma pozisyonu seçerek çalışması.
2. İşçi uygun bir iskele ya da merdiven kullanmıyor. Anahtarın sıkma işlemi sırasında kayması işçinin dengesini kaybedip düşmesine neden olabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
11. Motor yağı değişimi
Bir operatör motor yağını değiştirmiş ve ekskavatörden inmek üzere.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Operatör yanlış adım atarak rahatlıkla düşebilir.
2. Operatörün kabin kapısını trabzan gibi algılayarak sıkıca tutması düşmesine neden olabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
12. Makine parçalarına kaynak yapılması
İki işçinin kaynak yapması.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Asetilen tüpleri yerde yatar vaziyette durmaktadır.
2. İşçi şalumayı bükülmüş boru parçasını tutan diğer işçiye doğru tutmaktadır.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
13. Yerinde asetilen kesme işlemi
Bir işçi tamir amacıyla çelik bir levhaya asetilen kesme işlemi uyguluyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Hortum oldukça gerilmiş. Bu durum tüplerin devrilmesine neden olabilir.
2. Tamirci şalumayı tek elle tutmaktadır. Bu durum işçinin aniden kıvılcımları etrafa sıçratmasına neden olabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
14. Sütunlu matkap tezgâhında çalışma
Matkap tezgâhında çalışan bir işçi.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İşçi koruyucu gözlük kullanmamaktadır. Göze çapak kaçma ihtimali her zaman var.
2. İşlenen parça sabitlenmemiş. İşçinin sol eli işlem sırasında savrulabilir.
3. İşçi bu işi yaparken eldiven kullanıyor. Eldivenli ellerin matkaba yakalanma ihtimali oldukça yüksek.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
15. Zımpara tezgahında çalışma
Bir işçi küçük parçaları bir pense vasıtasıyla zımparalamaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İşlem destek noktası-iş dayama parçası zımpara taşından biraz uzakta. İşlem sırasında parçanın fırlama ihtimali oldukça yükek.
2. Pense vasıtasıyla yapılan işlem tam olarak güvenli değil. İşlem sırasında parçanın fırlama ihtimali yüksek.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
16. Taşlama
Avuç taşlama ekipmanı kullanan bir işçi çapak temizliği yapmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Çalışma şekli tam olarak güvenli değil. İşlenen parçanın ve desteğin fırlama ihtimali yüksek.
2. İşlem sırasında avuç taşlamanın savrulması sonucu işçinin ayağına zar verebilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
17. Forkliftle taşıma
Bir işçi forklift operatörünü yönlendirerek bir iş makinesinin paletlerinin taşınmasına yardımcı olmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Palet uygun bir şekilde forkliftin bıçaklarına tutturulmadığı için taşınma sırasında kayıp düşme ve çevresindekilere zarar verme ihtimali oldukça yüksek.
2. İşaret vererek yönlendiren işçi tehlikeli bir konumda durmaktadır. Operatörün manevrasına bağlı olarak yaralanma ihtimali oldukça yüksek.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
18. Ağır parçaların taşınması
Bir işçi 60 kg ağırlığındaki bir makine parçasını yatık bir şekilde ahşap bir kutunun içerisine koymaya çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Makine parçası ağır olduğu için işçinin elinin ahşap kutunun kenarı ile parçanın altında kalma ihtimali oldukça yüksek.
2. Uygun olmayan elle taşıma pozisyonu. Bel incinmesi olasılığı oldukça yüksek.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
19. Oksijen tüplerinin taşınması
A ve B işçileri oksijen tüplerini, tüplerin güvenli bir şekilde muhafaza edildiği bölmeden alarak boş olanlarla değiştirmekteler. İşçi A, 50 kg boş tüpü yerinden çıkartırken diğer işçi dolu tüpü ( santimetrekareye 150 kg basınçlı) ayağıyla bölmeye doğru yuvarlayarak götürmektedir.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Tüpleri taşımada uygun araçlar kullanılmamaktadır. Tüpler hasar görebilir. Güvensiz taşıma şekli. İşçiler taşıma şekli nedeniyle yaralanabilirler.
2. Yüksek basınçlı gaz bulunan tüplerin yerde yuvarlanarak taşınmasında her zaman sızıntı riski vardır.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
20. İş makinelerinin ağır parçalarının yüklenmesi-boşaltılması
İki tamirci işçi 73 kg ağırlığındaki silindir parçasını kamyondan indirmeye çalışmaktalar. İşçilerden biri kamyondan elle tutarak aşağıda bekleyen işçiye doğru silindiri uzatmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İki işçi de farklı yüksekliklerde durmaktalar. Silindirin ağırlık merkezi dikkate alındığında, bu taşıma şekli neticesinde parçanın yere düşürülme riski oldukça yüksek.
2. Malzemenin ağırlığı düşünüldüğünde iki işçinin de uzun süre bu taşıma pozisyonunda çalışmaları sonucu malzemenin düşürülme riski oldukça yüksek.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
21. Matkapla çalışma
Bir işçinin matkap kullanarak makine parçasına delik açmaya çalışması.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Kullanılan matkap ucu çapı dikkate alınmaz ise ucun kırılması sonucu parça fırlaması ve yaralanma ihtimali.
2. Çalışma şekli bu haliyle güven vermiyor. Dengesiz çalışma şekli. İşlenen parçanın sağa sola fırlama ihtimali her zaman var.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
22. Silindirin konumunun değiştirilmesi
Bir işçi elleriyle ağır bir makina parçasını-silindiri destek sehpalarının üzerinden kaldırmaya çalışıyor. Fakat bu işlem sırasında, silindirin konumu nedeniyle (tuttuğu boru aşağıya doğru ve destek sehpaları hareket etmesini engelliyor) zorlanıyor ve silindiri çevirmeye çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Destek sehpaları biraz fazla açılmış. Silindirin yere düşürülme ihtimali oldukça yüksek.
2. İşçinin kuvvetle asılması sonucu tuttuğu boru hasar görebilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
23. Vinç kullanarak parçanın taşınması
Bir işçi, iş makinesinden çıkardığı ağır parçayı, ceraskal vasıtasıyla tezgâhın üzerine yerleştirmeye çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İşçi askıda duran parçayı tezgâhın üzerine yerleştirmek isterken tezgâh parçanın ağırlığına bağlı olarak aniden işçinin üzerine doğru devrilebilir.
2. İşçinin sol eli aşağı indirilen parçanın altında kalabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
24. Forkliftle taşıma
Bir forklift operatörü acele bir şekilde malzeme taşıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Taşınan malzemeler operatörün görüş açısını engelliyor. Yerdeki arkadaşına çarpma ihtimali oldukça yüksek.
3. Forkiftin bıçakları geriye doğru yükseltilmemiş. Malzemeler forklift ilerlerken her an devrilebilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
25. Grup halinde çalışma
Tamir ve bakım amacıyla bir grup işçi buldozerin üzerinde çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Araç çalışır vaziyette ve tehlikeli bir konumda bırakılmış. İşçiler her an düşme ve sıkışma riskine maruz kalabilirler.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
26. Yeraltı boru döşeme çalışması
Yol kenarında boruları döşenmesi amacıyla yapılan kazı çalışması.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Boruların bu şekilde kaldırılması ekskavatörün amaç dışı kullanıldığını göstermektedir. Borular halatlardan kurtulup yola saçılabilir.
2. Boruları taşıyan sapan uygun değil. Muhtemelen bu bağlayış boruların kayıp düşmelerine yol açacaktır.
3. Yol kenarında çalışma yapıldığını gösteren herhangi bir işaret ya da uyarı levhası yok. Bu şartlarda trafik kazası riski her zaman mevcut.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
27. Kazı işi
İşçiler ve iş makinesi aynı anda bir hendek açmak için çalışıyorlar.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Kepçenin bu şekilde operatör kabinin dışından kontrol edilmesi her an yanlış bir manevraya neden olabilir. Çukurdaki işçiye kepçe kovası her an çarpabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
28. Tekerlekli buldozerle çalışma
Operatör bir başka işçi arkada olduğu halde çalışmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Tümsekten geçerken araç devilebilir.
2. Arkadaki işçi sarsıntı ile düşebilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
29. Gece çalışma
Gece devam eden inşaat çalışması.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İş makinelerinin yetersiz aydınlatma nedeniyle kaza ihtimali.
2. Yakın plandaki buldozeri operatör çalışır vaziyette terk ediyor. İş makinesi operatör olmaksızın hareket edebilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
30. Flüoresan lamba değişimi
Bir işçi masanın üzerine koyduğu sandalyeye çıkarak flüoresan lambayı değiştirmeye çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Sandalye güvenli bir çalışma ortamı sağlamıyor. İşçinin dengesini kaybedip düşme ihtimali oldukça yüksek.
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
31. Yedek parçaların kontrol amaçlı taşınması
Tamirci işçi bakım amacıyla yedek parçaları bir kamyonun kasasına doldurarak hareket ediyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Parçalar kasaya gelişigüzel atılmış. Hareket halinde düşebilir ya da savrulabilir.
2. Hidrolik silindirler kamyonun kasasından dışarı sarkmış durumda. Hareket halinde bu araçlar bir işçi ya da işyerindeki ekipmana çarpabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
32. Bir forklifti asansör gibi kullanarak yüksekte çalışma
Depo işçisi raflardaki yedek parçaları bir forkliftin çatallarına geçirilmiş paletin üzerine basarak almaya çalışıyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Paletin etrafında koruyucu bir kafes yok. İşçi her an aşağı düşebilir.
2. Palet sabit olmadığı için çatal bıçaklardan her an kurtulabilir.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
33. Parça temizleme işleri
Bir tamirci tezgâhta parçaları temizliyor.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. Kaynak yaparken ortama yayılan kıvılcımlar parça temizlemekte kullanılan yağa sıçrayabilir.
2. İşçi koruyucu eldiven kullanmıyor.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
34. Yakma işi
Bir işçi yakma fırınında çöpleri yakmaktadır.
Tehlikeli Olabilecek Hususlar
1. İşçinin yakıt amaçlı kullandığı gaz yağını ateşin üzerine dökmesi ile birlikte alevin içinde kalma ve yanma ihtimali oldukça yüksek.
2. Etrafa dökülmüş yağların alevlenme ihtimali oldukça yüksek.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
Kaynak: Japan International Center for Occupational Safety and Health(JICOSH) ve Safety Association of Construction and Loading Vehicles (SACL). 