MADEN İSG
•
Açık İşletme, yerüstündeki işletmeleri,
•
Alçak gerilim, 42 – 100 volt arasındaki gerilimleri,
•
Alev sızdırmaz
(antigrizüto) aygıt, içine girebilecek grizunun patlaması
halinde, hasara uğramaksızın, alevin sızmasını ve ortamdaki grizu veya kömür
tozunun tutuşmasını ya da patlamasını önleyecek şekilde yapılmış aygıtı,
•
Askıya almak, bir kademenin hazırlanmasından sonra kendi ağırlığıyla göçmesini
sağlamak üzere altının boşaltılmasını,
•
Ateşleme, kazı işlerinde deliklere doldurulmuş olan patlayıcı maddelerin
patlatılmasını,
•
Ateşleyici (barutçu), Patlayıcı madde kullanılması koşullarını yerine getirmek üzere,
yeterlik belgesine sahip, en az ilkokul mezunu kişiyi,
•
Ayak, maden içerisinde iki galeri arasında cephe halinde üretim yapılan
yeri,
•
Baca, maden içerisinden sürülen galeriyi,
•
Başaşağı (desandre), yeraltında başaşağı sürülen eğimli yolları,
•
Baraj, yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer tehlikeleri önleyici
engelleri,
•
Bür, yerüstüyle bağlantısı olmayan kuyuyu,
•
Cep, galeri, varagel ve vinç dip ve başlarıyla ara katlarında ve
ızgaralarda görevli işçilerin ve ateşleme görevlilerinin korunmaları amacıyla
serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları,
•
Çatlak (kavlak), ana kütleden ayrılmış, her an düşebilecek parçaları,
•
Çatlak (kavlak) sökümü, bir kademenin kazı işlerinin devamı sırasında ana kitleden ayrılmış,
düşebilecek durumdaki parçaların temizlenmesini,
•
Daimi nezaretçi, fenni nezaretçinin emir ve talimatı altında görev yapan ve Maden
Kanununun 82 inci maddesine göre atanmış kimseyi,
•
Dekapaj, kazısı yapılacak maden ve taş kitlesi veya tabakasının üzerini
kaplayan örtü tabakasının kaldırılmasını,
•
Dolgu (ramble), yeraltında açılan boşlukların dolgu malzemesiyle doldurulmasını,
•
Fenni nezaretçi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve
işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu, maden
mevzuatına göre görevlendirilmiş maden mühendisini veya maden yüksek
mühendisini,
•
Grizu, metanın havayla karışımını,
•
Hava köprüsü (krosing), bir hava akımının diğer bir hava akımı yoluna karışmadan belirlenmiş
doğrultuda gitmesini sağlayan geçidi,
•
Kademe, açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerle meydana getirilen
basamak şeklindeki çalışma yerlerini,
•
Karakol, vinç ve varagel baş ve diplerinde kurulan koruyucu düzeni,
•
Karo, maden işletmeleri için gerekli hizmetlerin yapıldığı yerüstü
tesislerinin bulunduğu alanı,
•
Kendiliğinden emniyetli aygıt, içinde normal çalışması sırasında meydana gelebilecek herhangi bir ark
veya kıvılcımın ortamda bulunan yanıcı gaz veya buharları patlatmayacağı
biçimde yapılmış aygıtı,
•
Küçük gerilim, 42 volta kadar olan gerilimleri,
•
Lağım, taş içerisinde sürülen galeriyi,
•
Molet, kuyularda vinç halatını yönlendiren özel makarayı,
•
Nefeslik, ocak havasının giriş ve çıkış yolunu,
•
Nezaretçi, fenni nezaretçi tarafından gerekli görülen işleri yürütmek veya
bunları gözetim altında bulundurmak üzere yazılı olarak görevlendirilen,
gerekli deneyim ve teknik bilgiye sahip, en az ilkokul mezunu kişiyi,
•
Paraşüt, asansörlerde, çekme halatının kopması halinde kafesin düşmesini
önleyecek düzeni,
•
Potkabaç, kazı işlemini kolaylaştırmak amacıyla alında derinlemesine açılan boşluğu,
•
Rekup, ana galeriden maden yatağını kesme amacıyla sürülen ikincil
galerileri,
•
Röset, kuyu ve başaşağıların (desandre) dip ve başlarının katlardaki yatay
yollarla olan bağlantı yerlerini,
•
Sıkılama, lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan sonra kalan boşluğun
gerektiği biçimde doldurulmasını,
•
Şev, kademe alın ve yüzlerindeki eğimi,
•
Şövelman, kuyu ağzındaki asansör kulesini,
•
Topuk, yer altı işlemleriyle açık işletmelerde güvenlik için bulunan maden
kısımlarını,
•
Varagel, dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya çıkmasını sağlayan ve
karşılıklı ağırlık esasına göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat
kullanılarak yapılan taşıma yerini,
•
Yüksek gerilim, 1000 voltun üstündeki gerilimleri
•
Kuyu ile nakliyat yapılan ocaklarda iki
kuyu arasında en az 30 m.LikTOPUK
bırakılmalı,
•
Ana nakliyat yolları, nakliyat sistemine
uygun boyutlarda, % 0.5'i geçmeyen eğimde DÜZGÜN KESİTLİ ve mümkün
olduğunca düz doğrultuda ocak veya ocak bölümlerinin ömrüne yetecek sağlamlıkta olmalı,
•
Ana nakliyat yolları en az 180 cm.
Yükseklikte olmalı ve araçlarla galeri yan duvarlarının birisi arasında en az
60 cm.likYAYA YOLUbırakılmalı,
•
Ana nakliyat yolunda her 50 m. de bir en az
2 işçinin sığabileceği SIĞINMA CEPLERİyapılmalı, cepler beyaza boyanmalı
veya kireçle BADANA edilmeli,
•
İşçilerin gidiş gelişlerine izin verilen ve
eğimleri 25 – 45 derece arasında olan yollarda zemine MERDİVENveya BASAMAK,
yan duvara ise TUTAMAKlar yapılmalı, eğimin 45 dereceyi geçtiği
yollarda, merdiven ve her 25 m. De bir DİNLENME SAHANLIĞIyapılması
zorunludur.
•
Su geliri olan yollarda kenara KANAL
yapılmalı, bu kanallar uygun yerlere yapılacak su ceplerine yönlendirilmeli,
ceplerde biriktirilen sular pompalarla dışarı atılmalı, böylece yolların TEMİZ
VE KURU kalması sağlanmalıdır
•
Mekanik taşıma sistemi SAĞLAM
yapılmış olmalı ve haftada en az bir kez denetlenerek GÜVENLİ bir
biçimde bulunması sağlanmalıdır.
•
Katardaki vagonlar birbirine EMNİYET
HALATIile bağlanmalı,
•
Son vagonun arkasına ŞEYTAN AYAĞItakılmalı
•
Vagon kaçmasını önlemek için ocak ağzına KARAKOL(yaylı
kapı) yapılmalı,
•
Kuyu kafeslerine PARAŞÜT düzeni
yapılmalı,
•
Vagonlar ve halatın zarar görmemesi için
gerekli yerlere makara konulmalı
•
Vinç ve
varagellerin dip ve başlarıyla ara katlar arasında yönergeye uygun işaretler
vermeye yarayacak özel bir İŞARETLEŞME DÜZENİ bulundurulur.
•
Vinççi ile
haberleşmeden nakliyata başlanmaz.
•
TAHKİMAT ;Maden ocağını teşkil eden galeri,
kuyu ve üretim yerlerini mal ve can emniyeti bakımından çalışılabilinir duruma
sokmak ve çalışılabilir durumda tutmak için yerine göre ağaç, demir ve beton
kullanılarak yapılan takviye, iksa, destek düzeni
•
Tahkimatın onarımı, değiştirilmesi, ileri
alınması ve sökülmesi sırasında, parça düşmelerini önleyecek özel önlemler
alınmalı, tahkimat, teknik nezaretçinin, işin özelliğine göre belirleyeceği
esasları kapsayan YÖNERGEye uygun olarak yapılmalıdır.
•
basamak şev açısı sağlam arazide 60
derece, çöküntülü ve çürük arazide, kum, çakıl ve dere tortularının
olduğu yerlerde 45 derece, kaygan ve sulu arazilerde 30 dereceden fazla
olmamalı
•
basamak genişliği üretim makinelerinin ve
taşıma araçlarının güvenli çalışacağı genişlikte olmalı
•
basamak yüksekliği; kazının, el ile
yapıldığı işletmelerde 3 m.yi, makinelerle yapıldığı işletmelerde
makinenin boomyüksekliğini
geçmemeli
•
basamak diplerinde işçi bulunmamalı,
patlayıcı madde ve sandıkları konmamalı
•
kazı ya da lağımlarla oyularak, kademe
alınlarının askıya alınması ve göçertilmesi (ters ıskarpa yapılması)
önlenmeli
•
manevra alanında hiç kimse bulunmamalı
•
kademenin altını oyarak
üstüne göçertmek -ters ıskarpa yapmak-
yasak ve çok tehlikelidir
•
yüksekliği 5 m. ve eğimi 30 dereceden çok
olan şevlerde, kavlak sökümü vb. çalışmalarda işçilere emniyet kemeri ile
baret, emniyet ayakkabısı vb. gibi kişisel koruyucular verilip kullandırılmalı
•
bunkerlerin önünde araç kaçmasını önlemek
için en az 40 cm. yükseklikte beton set ile üzerinde işçi düşmesini
önleyecek ızgara olmalı
•
kapsüllerle diğer
patlayıcı maddeler, aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taşınamaz;
ancak, ayrı bölmelerde olmak şartıyla ateşleyicilerin taşıdıkları sandıklarda
bir arada taşınabilirler.
•
kullanılmak üzere
dağıtılmış bulunan patlayıcı maddeler, ancak, ateşleyiciler veya fenni
nezaretçilerce görevlendirilmiş kişiler tarafından, ateşleyici gözetiminde,
özel sandıklar içinde taşınır. sandıklar tahtadan veya bu işe elverişli
yalıtkan malzemeden yapılmış olacak ve özel kilit düzeni bulunacaktır. bunların
içine başka bir madde konulamaz.
•
ateşleyici,
manyeto ve sandıkların anahtarlarını kendi üzerinde bulundurur.
•
bir kişinin
taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı, 10 kilogramı geçemez
•
ateşleyiciler,
bir tüketim defteri tutmak ve her ateşlemeden sonra kullandıkları patlayıcı
maddeleri bu deftere yazmak zorundadırlar
•
kapsüller,
kartuşlara, ateşleme yapılacağı sırada yerleştirilir ve lağım delikleri ancak,
ateşlenecekleri zaman doldurulur
•
fitille yapılan
ateşlemede aynı anda en fazla 5 adet
delik ateşlenebilir
•
lağım deliğinde
patlamamış patlayıcı maddenin kaldığı veya bundan kuşkulanıldığı takdirde, elektrikle
ateşlemede en az 5 dakika, fitil vb, ile ateşlemede en az bir saat geçmeden
ateşleme alanına kimse giremez.
•
tüm yeraltı çalışmalarında, ocak içinde,
işçilerin kolay ulaşabileceği
birbirinden bağımsız ve güvenli yapıda en az iki ayrı yoldan (nefeslik)
yer üstüne bağlantı yapılmalı, bunlardan biri nakliyat (acil hallerde kaçış)
ve hava giriş, diğeri hava dönüş yolu olarak kullanılmalı, iki yol arasında 30
m. topuk bırakılmalıdır
•
havasında
·
% 19'dan az oksijen,
·
% 2'den çok metan,
·
% 0,5'den çok co2,
·
% 0.005’ (50 ppm)den çok COve diğer
tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışma
yapılmamalıdır.
•
aydınlatma şebekelerinde, gerilim, 250
voltu geçmeyecektir
•
fenni nezaretçi gözetiminde en az 25 metre
boyunda kontrol sondajları yapılır.
•
sondaj deliklerinde, grizu veya diğer
zararlı gazların varlığı anlaşılırsa iş durdurulur; işçiler söz konusu yeri
terk ederler; giriş yeri kapatılır, durum yetkililere derhal bildirilir.
•
grizulu ocaklarda açık alev yasağı
uygulanır, karpit lambası kullandırılmaz.sadece izin verilen tipte
dinamit kullanılır,
•
erken uyarı sistemi kurulur,
•
çalışma süresince tüm işçilerin yanında karbonmonoksit
maskesi bulundurulur
•
metan % 1’i geçtiğinde, bu oran, % 1 in
altına düşünceye kadar, aralıksız ölçüm
yapılır.
•
tümantigrizu cihazların yılda bir kez
yetkili kuruma kontrolleri yaptırılır.
•
şahsi aydınlatmalar akülü lambalarla
yapılır.
•
genel havasındaki metan oranı % 1,5’
u geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal
kesilir ve koşullar düzelmedikçe yeniden verilmez.
•
ocaklarda çalışan işçilerin, 10 kişiden
az olmamak üzere, en az % 3 ü, gerektiğinde kurtarma işinde
görevlendirilmek üzere, önceden eğitilmelidir
ocakta çalışan işçilerin, 3 kişiden az
olmamak üzere, en az % 5'i ilk yardım kurslarında yetiştirilir
